چکیده
مطالعات انجام شده نشان می دهد اسفنج ها در بین آبزیان بیشترین متابولیت های ثانویه با خواص زیستی را تولید می کنند، در این تحقیق علمی به بررسی خواص سیتوتوکسیک، ضدقارچ و ضدباکتری ترکیبات ترپنوئیدی و استروئیدی استخراج شده از گونه avara D. از جزیره هنگام، خلیج فارس پرداخته شده است. در این پژوهش پودر خشک اسفنج با استفاه از حلال استون به روش خیساندن عصاره گیری شد. سپس به منظور جداسازی ترکیبات ترپنوئید عصاره از ستون کروماتوگرافی سیلیکاژل توسط حلال های ان هگزان، اتیل استات و متانول استفاده شد. خواص زیستی این ترکیبات؛ سیتوتوکسیک توسط آزمون XTT روی رده سلول سرطانی KB/C152، HUT-78/ C185 و سلول سالم Hek293، ضدباکتری و ضدقارچ توسط آزمون رقت لوله ای روی سویه باکتری های ؛ اشرشیاکلی، سودوموناس آئروژینوزا، کلبسیلا نمونیا، پروتئوس ولگاریس، سالمونلا تیفی، استافیلوکوکوس آرئوس، باسیلوس سوبتیلیس، باسیلوس سرئوس، نوکاردیا برازیلینسیس و سویه های قارچ و مخمر آسپرژیلوس فومیگاتوس و کاندیدا آلبیکنس مورد سنجش قرار گرفت. ترکیبات استیگماسترول، فیتول، آلفا سانتونین، (Ergosta-14,22-don-3-ol,(3β.5α,22E، (cholest-8(14)-en-3-ol,(3β.5α و (Androstan-17-one,3,11-dimethoxy- 17-methoxime, (3α,5α,11β توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی شناسایی شدند. ترکیبات؛ استیگماسترول، فیتول، آلفا سانتونین، (Ergosta-14,22-don-3-ol,(3β.5α,22E در غلظت های 21/67 تا 03/103 میکرو گرم در میلی لیتر لیتر منجر به مرگ پنجاه درصدی سلول های سرطانی اپیتلیوم دهانی و در غلظت های 09/38 تا 18/81 میکروگرم در میلی لیتر منجر به مرگ سلول های سرطانی لنفوسیت شده. ترکیب فیتول در غلظت 200 تا 300 میکروگرم در میلی لیتر منجر به مرگ باکتری های گرم مثبت استافیلوکوکوس آرئوس، باسیلوس سوبتیلیس و باسیلوس سرئوس و در غلظت 1000 تا 2000 میکرو گرم در میلی لیتر منجر به مرگ باکتری های گرم منفی اشرشیاکلی، سودوموناس آئروژینوزا و سالمونلا تیفی شده است. در این پروژه که به بررسی ترکیبات ترپنوئید و استروئید استخراج شده از اسفنج دریایی avara D. از جزیره هنگام پرداخته شده است اثر زیستی سیتوتوکسیک، ضدباکتریایی و ضدقارچ از فرکشن های استخراج شده اثبات شده است. نتایج به دست آمده در این پروژه تحقیقاتی نشان می دهد که با انجام آزمایش های تکمیلی، جداسازی و خالص سازی ترکیبات دارای اثرات زیستی می توان گام موثری در استخراج ترکیبات طبیعی به منظور تولید دارو، محصولات آرایشی بهداشتی و غذایی برداشت.