وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزشکشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری دکتر دادمان
گیلان ـ رشت
انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری دکتر دادمان
بخش بهداشت و بیماریهای آبزیان
شماره ثبت
84/725
چکیده
این تحقیق پیرامون 16 مولد (6 مولد شیپ و 10 مولد تاسماهی ایرانی) ماده خاویاری در مجتمع تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری شهید دکتر بهشتی در سالهای 1380 ، 1381 و 1382 انجام شد.
جراحی ماهیان خاویاری طرح حاضر به سه روش: 1 ـ بدون بیهوشی، 2ـ بیهوشی با استفاده از ماده تزریقی ، 3 ـ بیهوشی با استفاده از پودر گل میخک صورت گرفت . در روش جراحی بدون بیهوشی، کار تخلیه تخمک از مولدین با نگهداری مولد به کمک 3 نفر نیروی انسانی صورت گرفت.
در جراحی با استفاده از ماده تزریقی، از محلول چانازین 2درصد با نام تجاریROMPUN (مقدار ماده مؤثره در هر میلی لیتر 20 میلی گرم) و به میزان 10 ـ ٤ میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن ماهی صورت گرفت.در بیهوشی با پودرگل میخک از محلول 200 ـ 150 میلی گرم در لیتر استفاده شد.جراحی ماهیان خاویاری از روش برش کساروا(روش شکافتن جزئی حفره شکمی و زدن بخیه های جراحی ) انجام شد. طول شکاف جراحی
8 ـ 6 سانتیمتر بود.محل شکافته شده با استفاده از نخ کاپرونی غیر قابل جذب و گره از نوع منفرد بود و در فواصل 7 ـ ٦ میلی متری از یکدیگر دوخته شدند. متوسط وزن مولدین ماده شیپ جراحی شده) 6 (n=
3/8 ± 3/ 35کیلو گرم بود که از طریق جراحی بطور متوسط 89/0 ± 9/ 3کیلو گرم (11 درصد وزن کل بدن) تخمک استحصال شد. متوسط وزن مولدین ماده تاسماهی ایرانی جراحی شده ) (n = 10 2 /3 ± 6/ 23کیلو گرم بود که از طریق جراحی بطور متوسط 62/0 7± /2کیلو گرم ( 4/11 درصد وزن کل بدن) تخمک استحصال گردید و این در حالی بود که بررسیهای صورت گرفته درمورد مولدین شیپ تکثیری غیر جراحی ( 16 n = ) متوسط وزن مولدین 8/8 ± 43/7کیلوگرم و میزان تخمک استحصال شده بطور متوسط7/1 ± 9/ 6کیلو گرم
( 7/15 درصد وزن کل بدن) و در مورد مولدین تاسماهی ایرانی تکثیری غیر جراحی) 60 (n = متوسط وزن مولدین 4/6 ± 9/ 28کیلو گرم و میزان تخمک استحصال شده بطور متوسط 3/1 ± 4/4 کیلو گرم (4/15 درصد وزن کل بدن) بود.
در سال 1380 ، از مجموع 8 مولد جراحی شده (5 شیپ و 3 تاسماهی ایرانی)، یک مولد تاسماهی ایرانی، دو مولد شیپ پس از گذشت یک روز ، یک مولد شیپ پس از گذشت 3 روز ، دو مولد شیپ پس از گذشت 33 و 105 روز و دو مولد تاسماهی ایرانی پس از گذشت 91 و 136 روز از تاریخ جراحی تلف گردیدند.
در سال 1381 ، از مجموع 5 مولد تاسماهی ایرانی جراحی شده کلیه این مولدین پس از گذشت 46، 116، 130، 132 و 157 روز از تاریخ جراحی تلف گردیدند.
در سال 1382 ، از مجموع 3 مولد جراحی شده(2 تاسماهی ایرانی و 1 شیپ)، دو تاسماهی ایرانی پس از گذشت 23 و 59 روز و یک مولد شیپ پس از گذشت 72 روز از تاریخ جراحی تلف شدند.
دلایل تلفات را می توان تغذیه نشدن مولدین وحشی پس از جراحی از غذای دستی وحتی زنده، وجود دشمن طبیعی در استخر نگهداری مولدین(نظیر سمور آبی) ، پارگی کیسه شنا هنگام نمونه برداری از تخم مولدین در صیدگاهها و کارگاه تکثیر، کوجک بودن محل نگهداری مولدین پس از جراحی و تحمل نکردن تعدادی از مولدین نسبت به عمل جراحی دانست.ضمن آنکه یادآور می گردد محل جراحی مولدینی که بیش از 40 روز زنده مانده بودند، کاملاً ترمیم شده بود.
نتایج حاصل از بررسیهای این پژوهش نشان داد که تخلیه تخمک از مولدین وحشی (غیر پرورشی) از طریق جراحی امکانپذیر بوده لیکن نگهداری آنها در محیط آب شیرین بمنظور استفاده مجدد با توجه به مشکلات تغذیه ای با اشکالات عمده ای مواجه می باشد لذا، پیشنهاد می شود کار جراحی بمنظور تخلیه تخمک از مولدین و استحصال مجدد از آنان طی سالهای بعد درمورد مولدین پرورشی صورت گیرد.
شماره مصوب : 02 ـ 0710141000 ـ 81
نام و نام خانوادگی نگارنده/ نگارنده گان : حسین پرند آور
نام و نام خانوادگی مجری مسئول ( اختصاص به پروژه ها و طرحهای ملی و مشترک دارد ) : -
نام و نام خانوادگی مجری / مجریان : حسین پرندآور
نام و نام خانوادگی همکاران : حمید رضا پورعلی ـ رضوان اله کاظمی ـ یعقوب وهابی
نام و نام خانوادگی مشاور (ان ) : محمد پور کاظمی ـ بابا مخیر
محل اجرا : انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری دکتر دادمان
تاریخ شروع : 1380
مدت اجرا : دو سال و شش ماه
ناشر : مؤسسه تحقیقات شیلات ایران
شمارگان ( تیتراژ ) : 30 نسخه
تاریخ انتشار : سال 1384
حق چاپ برای مؤلف محفوظ است . نقل مطالب ، تصاویر ، جداول ، منحنی ها و نمودارها با ذکر مأخذ بلامانع است .