چکيده
هدف از این تحقیق، بررسی اثرات زیست محیطی پرورش ماهی در قفس روی برخی عوامل زیستی و غیر زیستی بوده است. منطقه مورد مطالعه واقع در استان مازندران در دو مرکز پرورش ماهی در قفس در شهرستان¬های کلار آباد و عباس آباد در جنوب دریای خزر بوده است. هر مرکز دارای چهار قفس پلی اتیلن مدور شناور با حجم 2500 متر مکعب (20 متر قطر و ارتفاع 8 متر) بود. میزان ذخیره سازی ماهی قزل آلای رنگین کمان برای هر قفس 5 تن یا 20000 قطعه و با دامنه وزنی ۲6۰-۲4۰ گرم بود. میزان برداشت نهایی از هر قفس 15 تن و با دامنه وزنی ۹۰۰-۷۰۰ گرم بود. پرورش ماهی در قفس به مدت ۵ ماه (اواخر آذر 1393 تا اواسط اردیبهشت 1394) انجام شد. نمونه برداری در ماه ¬های دی و اسفند1393 و اردیبهشت و خرداد 1394 از پیرامون قفس¬ها (سایه قفس، 50 متر، 100 متر و 1000 متر) در سه جهت جغرافیایی (شرق، غرب و جنوب) انجام شد. نمونه¬برداری از موجودات زیستی (بزرگ بی¬مهرگان کفزی، پلانکتون و باکتری) و پارامترهای غیر زیستی (آب و رسوب) به عمل آمد. در این بررسی شاخص¬ کیفی¬آب، شاخص سطح تروفیک، شاخص¬های زیستی گروه¬های پلانکتونی و بزرگ ¬بی¬مهرگان کفزی تعیین و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد تغییرات مشخص و منظم و متأثر از پرورش ماهی بر محیط پیرامون قفس در هر دو سایت کلارآباد و عباس¬آباد وجود نداشت. به نظر می¬رسد که می¬توان این وضعیت را به شرایط هیدرولوژی منطقه، حجم پائین پرورش ماهی، کوتاه بودن طول دورهی پرورش ماهی، عمق مناسب آب جهت استقرار قفس¬ها و چرخش و جریان آبی بخصوص در جهتهای مختلف نسبت داد. از آنجا که سایت¬ها برای اولین دوره پرورش ماهی استفاده گردید، تجمع مواد مغذی در پیرامون قفس ها سبب تغییر در ساختار اکوسیستم این مناطق نگردید. البته، تغییراتی در موجودات زیستی و پارامترهای غیر زیستی در دوره های مختلف نمونه برداری وجود داشت که نتیجه تغییرات فصلی و شرایط محیطی منطقه بود. لذا پیشنهاد می¬گردد، که ارزیابی اثرات زیست محیطی پرورش ماهی در قفس برای مزارع بزرگ مقیاس و یا مزارعی با تجربه چندین دوره پرورش صورت گیرد.