چکیده
این مطالعه به کیفیت آب رودخانه ارس در استان آذربایجان شرقی براساس پارامترهای محیطی در چهار ایستگاه طی چهار فصل در سال 95-1394 پرداخته است. نمونه های آب جمع آوری و به روشهای استاندارد تیتراسیون و اسپکتروفتومتری اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که دامنه تغییرات دمای آب، دمای هوا، اکسیژن محلول (DO)، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی(BOD5)، اکسیژن خواهی شیمیایی (COD)، هدایت الکتریکی (EC)، کل جامد محلول (TDS)، کدورت، بیکربنات، کربنات، دی اکسیدکربن، pH، فسفر معدنی(فسفات)، ازت آمونیمی، ازت نیتریتی، ازت نیتراتی و شاخص کیفیت آب (IRWQI) به ترتیب برابر 00/24-00/2، 00/28-00/3 درجه سانتیگراد، 01/15-90/8، 41/13-77/1، 00/86-00/2 میلی گرم برلیتر، 34/1-00/1 میلی زیمنس بر سانتیمتر، 67/0-50/0 گرم بر لیتر، 683-4/2 NTU، 238-110، 9-6 میلی گرم کربنات کلسیم بر لیتر، 20/2-20/0 میلی گرم بر لیتر، 79/8-06/8، 195/0-026/0، 575/0-330/0، 026/0-005/0، 474/6-640/3 میلی گرم بر لیتر و 02/48-10/31 بوده است. براساس آزمون آماری ANOVA بین میانگین غلظت پارامترها (به غیر از کربنات ها و نیتریت و نیترات) در فصول اختلاف معنی داری وجود دارد (05/0p<) اما میانگین همه پارامترها بین ایستگاهها اختلاف معنی دار نبوده است (05/0p>). نتیجه اینکه، طبق نتایج بدست آمده از شاخص کیفیت آب 61 درصد از کل داده ها بیانگر کیفیت نسبتا بد آب رودخانه ارس بود. هر چند كه حدود 31 درصد از كل داده ها (بر اساسIRWQI) بيانگر كيفيت "متوسط" آب بود، ولي ميانگين کل داده ها نشان داد، كه كيفيت آب در ايستگاه هاي مختلف "بسيار بد"بود که شامل شروع تغييرات جدي در ويژگي آب تحت تاثير تخريب محيط زيست، تماس با آلودگي هاي خانگي و كشاورزي و تاثير پذيري توليد مثل ماهيهاي مهاجر بود. این مطالعه همچنین نشان داد که آزمون مولفه اصلی روش مناسب و کارا جهت تعیین پارامترهای موثر در کیفیت آب رودخانه و همچنین تعیین منشا عمده ایجاد آلودگی در رودخانه است.