چكيده
در این تحقیق شاخص‌های زیستی، روند تغییرات صید و تلاش صیادی بررسی و میزان زیتوده و صید قابل برداشت مجاز ماهیان استخوانی در سواحل ایرانی دریای خزر طی سال‌های 95-1394 و 96-1395 برآورد شد. نتایج نشان داد که در دو سال بهره‌برداری به ترتیب 123 و 120 شرکت تعاونی پره فعال بوده و به ترتیب 43588 و 42230 بار پره کشی داشتند. مقدار کل صید با احتساب صید غیر مجاز به ترتیب 11027 و 10944 تن برآورد شد. مجموع صید ماهی سفید، کفال ماهیان و کپور به ترتیب با 6/94 و 4/92 درصد بیشترین فراوانی را در ترکیب صید داشتند. پارامترهای رشد شامل K، ∞L و t0 برای ماهی سفید به ترتیب 20/0 در سال، 3/62 سانتی‌متر و 65/0- سال محاسبه شد. همچنین برای ماهیان کفال طلائی پارامترهای رشد مذکور به ترتیب 16/0 در سال، 3/64 سانتی‌متر و 26/0- سال، برای ماهی کپور نیز به ترتیب 13/0 در سال، 5/72 سانتی‌متر و 26/0- سال و برای ماهی کلمه نیز به ترتیب 27/0 در سال، 8/30 سانتی‌متر و 1/0- سال محاسبه شد. با استفاده از داده‌های ساختار سنی میزان زیتوده ماهی سفید در سواحل ایران طی سال‌های بهره‌برداری 95-1394 و 96-1395 به ترتیب 29820 و 28440 تن محاسبه شد. میزان زیتوده ماهی کفال طلائی در طی سال‌های مذکور به ترتیب 8170 و 7960 تن برآورد شد. همچنین میزان توده زنده ماهی کپور به ترتیب 7/96 و 0/68 تن و ماهی کلمه 8/4 و 8/21 تن بود. نقاط مرجع بیولوژیک ماهی سفید در دو نقطه F0.1 و F35% به ترتیب 41/0 و 34/0 در سال و برای ماهی کفال طلائی به ترتیب 36/0 و 33/0 در سال برآورد شد. بر اساس مدل‌های بکار گرفته‌شده، در این تحقیق میزان صید مجاز بیولوژیک دو گونه سفید و کفال طلائی به ترتیب 6250-5560 و 1690-1970 تن (با رویکرد احتیاطی به ترتیب 5560 و 1690 تن) برآورد شد. میزان صید مجاز دو گونه کپور و کلمه بسیار ناچیز بوده و بترتیب حدود 19 و 5 تن برآورد شد. پیشنهاد می شود که در بهره‌برداری از زیتوده، بر اساس نتایج به دست آمده از رویکرد احتیاطی که از اطلاعات دقیق تر حاصل شده، استفاده شود.