چکیده
آبزي پروري سردابي کشور که عمدتاً بر پرورش قزل الاي رنگين کمان متمرکز ميباشد، جايگاه ويژه‌‌اي در صنعت آبزيپروري کشور دارد و سهم قابل توجهي از توليدات آبزي پروري را شامل مي‌گردد. يکي از چالش‌هاي مهمي که آبزي پروري سردآبي کشور با آن روبرو می‌‌باشد، عدم تدوين معيارها و استانداردهاي جامع مرتبط با اين فعاليت جهت انطباق کل فرايند توليد با آنهاست. عدم تدوين و بکارگيري استانداردهاي توليد در آبزي پروري سردآبي در کشور بر اساس پروتکل‌‌هاي تعريف و تاييد شده در سطح بين المللي منجر به کاهش بازدهي مزارع پرورش، افزايش هزينه هاي توليد، پايين آمدن کيفيت گوشت و برخي خسارتهاي زيست محيطي شده است. از اینرو، اولین پیامدهاي منفي زیست محیطي ناشي از توسعه پرورش آبزیان را مي توان به توسعه غیرمسئولانه پرورش ماهي نسبت داد. از اینرو، رعایت قوانین و مقررات زیست محیطي تکلیفي است که توسط قانون گذار به دستگاه بهره بردار داده شده است. اين دستورالعمل‌‌ها که کل فرآيند توليد از انتخاب مکان تا عرضه محصول به بازار را شامل مي‌‌شود، مجموعه اي از ضوابط و ملاحظاتي است که هزينه - فايده را در توليد منطقي کرده و عرضه محصول مطمئن را تضمين مي‌‌کند. فرآیند برنامه‌ریزی و مدیریت نیازمند بکارگیری ابزار‌های متنوعی است که بر ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود مبتنی بوده و با استفاده از آن نیاز‌های مدیریتی در اجرای برنامه حفاظت و توسعه پایدار آبزی پروری سردآبی تامین گردد. مفهوم کلي گپ (GAP = Good Aquaculture Practices) عبارت از زنجيره اي از ملاحظات، روش‌‌ها و پروتکل هاي تعريف تاييد شده براي توليد و ترويج آبزي پروري مسئولانه با هدف تضمين کيفيت و ايمني محصول نهايي و نيز پايداري محيط زيست ميباشد که در اين بررسی مبناي اجرا قرار گرفته است. مديريت مزرعه بايد از اصول GAP آگاهي داشته و نسبت به اجراي آن متعهد شود. داروها و مواد شيميايي مجاز مورد مصرف در مزارع بايد در محدوده تعيين شده و طبق نظر سازمان دامپزشکي و بهداشتي استفاده شوند. براي توليد محصولي سالم کنترل باقي مانده‌‌ي مواد مصرفي در آبزيپروري بايد همواره مورد توجه قرار گيرد. بنابراين، در تنظيم اين دستورالعمل توجه ويژه اي به دستورالعمل هاي تنظيم شده توسط سازمان نظام دامپزشکي شده است. توجه به این دستورالعمل می تواند به درونی سازی توان سرزمین و ملاحظات تنوع زیستی در فرآیند برنامه‌ریزی و مدیریت آبزی پروری سردآبی، به طور کاربردی کمک نماید. در این دستورالعمل سعی شده است نیاز‌های بخش‌های بهره‌بردار و ذینفع را نیز تامین و خط‌مشی توسعه را بر اساس توان ذاتی طبیعت تعریف نماید. همچنین به کارگیری این دستورالعمل باید این قابلیت را داشته باشد که در دراز‌مدت با تامین نیازها، زمینه جلوگیری از تخریب فزاینده کنونی تنوع زیستی مناطق تحت تاثیر آبزی پروری را فراهم ساخته و زمینه احیای اجزای تنوع‌زیستی بویژه تنوع زیستگاهی را فراهم آورد تا با کاهش اثرات بر شاخص‌های تنوع‌زیستی، بتدریج روند ناپایدار فعالیت‌های توسعه در بخش آبزی‌پروری سردآبی به سمت پایداری حرکت کند.