چکیده
در این تحقیق اثر افزودن سطوح مختلف سینئول به جیره ماهی قزل‌‌آلای رنگین کمان بر شاخص های رشد و شاخص های خون شناسی، ایمنی، آنتی اکسیدانی و استرس در مواجهه با افزایش تراکم بررسی گردید. به منظور انجام آزمایش، یک جیره شاهد و 5 جیره حاوی 05/0، 1/0، 25/0، 5/0 و 1 درصد سینئول ساخته شد. در این تحقیق از 540 قطعه ماهی قزل آلای رنگین کمان 100 گرمی استفاده شد که در 18 مخزن 100 لیتری ذخیره شده بودند (30 ماهی در هر مخزن، تراکم 30 کیلوگرم در متر مکعب). محل پرورش ماهیان مذکور در خلال انجام پروژه، ایستگاه تحقیقات شیلاتی قره‌‌سو (مرکز تحقیقات ذخایر آبزیان آبهای داخلی-گرگان) بود. منبع آب مخازن، چاه ایستگاه بود که دمای آن بین 16-13 درجه و میزان اکسیژن محلول آن نزدیک به اشباع (23/8-65/7 میلی گرم بر لیتر) بود. pH آب نیز در محدودۀ 5/8-7 بود. ماهیان به مدت دو هفته با غذای شاهد تغذیه شدند تا با شرایط آزمایشگاهی سازگار شوند. سپس به مدت 50 روز جیره های حاوی سینئول دریافت کردند. غذادهی دوبار در روز جمعاً به میزان 5/1 درصد بیومس (بر اساس دما و وزن ماهی) انجام شد. کلیه مخازن در کل دوره هوادهی شده و با نرخ 5/0 لیتر بر دقیقه به ازای هر کیلوگرم ماهی آبدهی شدند. پس از تغذیه با جیره های آزمایشی به مدت 50 روز، درصد افزايش وزن، نرخ رشد ويژه و کارايي غذا محاسبه شد. سپس از هر تيمار شش ماهي خونگيري شد. پس از خونگیری، سطح آب مخازن تا نصف کاهش داده شد و ماهیان به مدت 2 هفته دیگر در معرض استرس تراکم (تراکم 60 کیلوگرم در متر مکعب) قرار گرفتند. سپس، مجدداً از هر تیمار شش ماهی دیگر خونگیری شدند. نمونه های خون جهت مطالعات خون شناسی و اندازه‌‌گیری ظرفیت آنتی اکسیدانی تام، مالون دی آلدهید، کورتیزول، گلوکز، توتال ایمونوگلوبولین، لیزوزیم، کمپلمان و توتال پروتئین، آلبومین، تری گلیسیرید و کلسترول استفاده شدند. نتایج نشان داد که با افزایش سینئول جیره، رشد ماهی‌‌ها افزایش و تلفات کاهش یافت. سینئول باعث افزایش تعداد گلبول های قرمز، هماتوکریت و هموگلوبین خون و افزایش غلظت توتال پروتئین و گلبولین و کاهش تری گلیسیرید و کلسترل سرم شد. همچنین، سینئول باعث کاهش استرس و غلظت کورتیزول، گلوکز و لاکتات قبل و بعد از افزایش تراکم ماهی شد. افزودن سینئول به جیره باعث افزایش فعالیت کاتالاز و ظرفیت آنتی اکسیدانی و کاهش فعالیت سوپرکسید دیسموتاز و مقدار مالون دی آلدهید قبل و بعد از افزایش تراکم شد. سینئول از ضعف ایمنی و کاهش فعالیت لیزوزیم و کمپلمان، تعداد گلبولهای سفید و غلظت ایمنوگلبولین در نتیجه افزایش تراکم در ماهی‌‌ها جلوگیری کرد و باعث تقویت ایمنی ماهی شد. نتایج این تحقیق نشان می‌‌دهد که افزودن سینئول به جیره قزل‌‌آلای رنگین کمان در سطح 1-5/0 درصد می تواند باعث بهبود رشد و سلامت و نیز کاهش تلفات شود. همچنین، سینئول می‌‌تواند استرس و اثرات منفی آن شامل استرس اکسیداتیو و ضعف ایمنی را در ماهی قزل‌‌آلا کاهش دهد.