چکیده
وقوع پدیده شکوفایی جلبکی مضر (HABs) در اکوسیستم‌های آبی در سالیان اخیر افزایش‌یافته و تأثیرات شگرفی را بر عملکرد اکوسیستم، صنایع مرتبط و سلامت انسان ایجاد نموده است. از میان راهکارهای مختلف ارائه‌شده برای کنترل و مدیریت این پدیده روش کنترل زیستی به‌عنوان راهبردی پایدار پیشنهادشده است. هدف اصلی پروژه حاضر ارزیابی پتانسیل گونه‌های ماکرو جلبک منتخب در کنترل گونه مضر Cochlodinium polykrikoidesبود. در این راستا گونه‌های ماکرو جلبک مؤثر شناسایی‌شده و طیف اثر آن‌ها تعیین گردید. نمونه‌های جلبک شامل گونه‌های Padina sp. و Sargassum sp. از دو ایستگاه در ساحل بندرعباس و بندر چابهار واقع‌شده در خلیج‌فارس و دریای عمان جمع‌آوری و مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج آزمون‌های شناسایی ریختی و ژنتیک تعلق جلبک‌های جمع‌آوری‌شده به گونه‌های مذکور را تائید نمود. مطالعات تبارشناسی نشان داد سویه Padina sp. A و Padina sp. C بیش از 98 درصد با سویه‌های نزدیک به خود تشابه ژنتیکی دارند. سنجش فعالیت ضد میکرو جلبکی نشان داد عصاره متانولی سویه‌های Padina sp. A ، Padina sp. C، B Sargassum sp. و Sargassum sp. D در غلظت‌های به ترتیب2/122 ، 506/182 ، 5/228 و 2/371 میکروگرم بر میلی‌لیتر 50 درصد سلول‌های C. polykrikoides را از بین بردند. درحالی‌که این عصاره‌ها در مقابل سلول‌های جلبکی مفید شامل galbana Isochrysis و Chlorella vulgaris دارای فعالیت ضد جلبکی در غلظت‌های بیش از 1 mg/ml بودند. در آزمون سنجش میزان کشندگی لارو میگو عصاره‌های موردبررسی اثر سمیتی نشان ندادند. بررسی اثر عصاره‌های ماکرو جلبکی در مقابل رده سلولی انسانی HUVEC نیز بیانگر سمیت پایین این عصاره‌ها بود. کینتیک فعالیت ضد میکرو جلبکی در شرایط کشت توأم تأثیرات مهارکنندگی ماکرو جلبک‌های موردبررسی را تائید نمود. اجرای پروژه حاضر پتانسیل گونه‌های ماکرو جلبکی موردمطالعه را علیه C. polykrikoides عامل اصلی شکوفایی اخیر جلبکی در خلیج‌فارس و دریای عمان تائید نمود. این جلبک‌های بومی از پیش‌نیازهای عوامل کنترل زیستی در شرایط آزمایشگاهی برخوردار بوده و می‌توانند به‌صورت بالقوه در مدیریت اکوسیستم ساحلی، مزارع و قفس‌های پرورش آبزی در مطالعات میدانی مطرح گردند.