چکیده
قارچ ساپرولگنيا (Saprolegnia) يكي از مهمترين جنس هاي كپك هاي آبي است كه موجب عفونت هاي قارچي در ماهيان آب شيرين و مزارع تكثير و پرورش به خصوص ماهی قزل آلا رنگین کمان می شود. این قارچ به تخم هاي مرده چسبیده و پس از رشد به داخل دیـواره تخم نفوذ کرده و از تخم مرده به تخم هاي زنده منتقل می شود. در این راستا ، مدیریت بهداشتی صحیح، کاهش تراکم، خارج کردن تخم های قارچ زده از تراف ها، ضد عفونی کردن تخم ها از جمله اقدامات پیشگیری کننده اساسی در کنترل عفونت های قارچی در مزارع تکثیر و پرورش ماهیان می باشند. در صنعت تكثير و پرورش ماهی برای پیشگیری از آلودگي قارچي تخم ها در طی دوره انکوباسیون از مواد ضد عفونی کننده متعددی استفاده می شود که از جمله آنها می توان به سبز مالاشیت، فرمالین، آب اكسيژنه یا پر اکسید هیدروژن H2O2))، پرمنگنات پتاسیم، ترکیبات یدوفور و غیره اشاره نمود. یکی از رایج ترین این مـواد مالاشیت گرین می باشد که به دلیل اثرات مطلوب قارچ کشی آن همواره مـورد پرورش دهندگان ماهی در ایـران و جهان بـوده اسـت. اداره غذا و دارو در آمریکا(FAD) از سال 1991 مـیلادي پـس از مشـخص شدن اثرات سرطان زایی، ناقص الخلقه زایی و تجزیه آهسته آن در طبیعت، کاربرد این ماده شـیمیایی را براي آبزیانی که مصرف انسانی دارند ممنوع اعلام کـرده اسـت. در این تحقیق از محلول پرسیدین 5% (پر استیک اسید) که ترکیبی از اسید استیک و پر اکسید هیدروژن به فرمول شیمیاییC2H4O3 می باشد به عنوان ضد عفونی استفاده شد. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی اثرسنجي محلول هوواسان تی آر 50 (Huwa-San TR-50) در کنترل آلودگی قارچی تخم ماهی قزل آلای رنگین کمان در مرحله انكوباسيون و مقایسه تأثیرات آن با سبز مالاشيت و فرمالین بود. برای انجام این کار از 27 تراف کالیفرنیایی در 9 تیمار و سه تکرار استفاده گردید و به هر تراف تعداد 700 عدد تخم لقاح یافته ماهی قزل آلاي رنگین کمان انتقال یافت. 5 تیمار با غلظت های مختلف (50، 100، 200، 300 و 500 ppm) از محلول هوواسان، یک تیمار با مالاشیت گرین (ppm2) و یک تیمار با فرمالین (ppm1000)، برای مدت 30 دقیقه از طریق حمام دادن ضد عفونی شدند؛ یک تیمار شاهد مثبت (آلوده به قارچ و بدون درمان دارویی) و یک تیمار شاهد منفی (غیر آلوده به قارچ و بدون درمان دارویی) نیز در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد در بین تیمارهای هوواسان کمترین میزان قارچ زدگی تخم ها به ترتیب در تیمارهای هوواسان با دوز ppm 300، ppm 200 و ppm 500 مشاهده گردید که با تیمارهای مالاشیت و فرمالین که سابقاً به عنوان قارچ کشهای قوی مورد استفاده قرار می گرفتند و امروزه به دلیل سرطانزا بوده کاربرد آنها ممنوع شده است، اختلاف معنی داری نشان ندادند. می توان گفت که محلول ppm300 هوواسان مناسب ترین غلظت برای ضد عفونی کردن تخم ها بود.