چکیده
قارچ ساپرولگنيا (Saprolegnia) يكي از مهمترين جنس هاي كپك هاي آبي است كه موجب عفونت هاي قارچي در ماهيان آب شيرين و مزارع تكثير و پرورش می شودو لذا ازاين نظر ميتوان به گونه هاي ساپرولگنيا پارازيتيكا (S. parasitica)، ساپرولگنيا ديكلينا (S. diclina)، ساپرولگنيا فراكس (S. ferax) ، ساپرولگنيا دليكا (S. delica) و ساپرولگنيا مونيكا (S.monica) اشاره نمود. مطالعات نشان ميدهد كه حضور اين قارچها موجب كاهش راندمان توليد در لارو مزارع تكثير و پرورش ميشود كه ميزان خسارت بسته به درجه حرارت آب، طول دوره انكوباسيون و نوع ماهي از 90– 10 درصد متغیر است ( قیاسی و همکاران، 1392). در این میان یکی از مشکلات مهم دوره انکوباسیون تخم بسیاري از گونه های آبزی، آلودگی های قـارچی می باشد (هانجاوینت و همکاران، 2008 ) . قارچ ساپرولگنیا از عوامل اصلی قارچ زدگی در تخم ماهیها به خصوص ماهیان قزل آلاست . این قارچ به تخمهاي مرده چسبیده و پس از رشد به داخل دیـواره تخم نفوذ کرده و از تخم مرده به تخمهاي زنده منتقل میشود و از مهمترین عوامل زیان آور به اقتصـاد آبزي پروران در کشورهاي مختلف تلقی میشود (ویلوقبی، 1994؛ روبرتس، 2011). در این راستا ، مدیریت بهداشتی صحیح، کاهش تراکم، خارج کردن تخم های قارچ زده از تراف ها، ضد عفونی کردن تخم ها از جمله اقدامات پیشگیری کننده اساسی در کنترل عفونت های قارچی در مزارع تکثیر و پرورش ماهیان می باشند. تأمين آب با کیفیت، یکی از عوامل مهم در پروسه تولید و گسترش سیستم های پرورش ماهی به روش متراکم است. روش های ضد عفونی نمودن آب جهت کاهش بار میکروبی آب ورودی و یا جلوگیری از شکوفایی میکروارگانیسم های بيماريزا شامل آنتی بیوتیک درمانی، اوزون درمانی، فیلتراسیون، حرارت و استفاده از اشعه UV است. ولی هر یک از این روش ها معایب خاصی همچون صرف هزینه زیاد، نیاز به دستگاه های پیشرفته، تولید باقی مانده های سمی، ظهور گونه های مقاوم میکروارگانیسم ها و غیره دارند. در عمل هدف از ضد عفونی کاهش عوامل بیماریزا تاسطح قابل قبول و جلوگیری از ازدیاد آنها تا حد بیماریزایی و کنترل ورود عوامل بیماریزا در طی دوران تكثير و پرورش می باشد. در صنعت تكثير و پرورش ماهی برای پیشگیری از آلودگي قارچي، تخم ها در طی دوره انکوباسیون از مواد ضد عفونی کننده متعددی استفاده می شود که از جمله آنها می توان به سبز مالاشیت، فرمالین، آب اكسيژنه یا پراکسید هیدروژن H2O2))، پرمنگنات پتاسیم، ترکیبات یدوفور و غیره اشاره نمود. یکی از رایج ترین مـواد شـیمیایی جهـت درمـان و یـا پیشـگیري از ایـن عارضـه بـه خصـوص در مـورد تخـم ماهیـان مالاشیت گرین میباشد که به دلیل اثرات مطلوب قارچ کشی آن همواره مـورد توجـه دسـت انـدرکـاران تکثیر و پرورش ماهی در ایـران و جهان بـوده اسـت (کیتاچـارون و همکـاران، 1998 ) (داوسـون و همکـاران 1994) به اثرات مخرب و زیانبار مالاشیت گرین اشاره نمودند. وانوست و همکاران (2006) هم مالاشیت گرین را ماده ای سرطانزا معرفی کردند. اداره غذا و دارو در آمریکا (FAD ) از سال 1991 مـیلادي پـس از مشـخص شدن اثرات سرطانزائی، ناقص الخلقه زایی و تجزیه آهسته آن در طبیعت کاربرد این ماده شـیمیایی را براي آبزیانی که مصرف انسانی دارند ممنوع اعلام کـرده اسـت (کیتاچـارون و همکـاران، 1998). هدف از اجرای این تحقیق مقایسه اثرسنجي محلول پرفیش (پرسیدین 5% آبزیان) در مرحله انكوباسيون تخم ماهی قزل آلای رنگین کمان ایران و مقایسه تاثیرات آن با سبز مالاشيت و فرمالین در کنترل آلودگی قارچی تخم ماهی قزل آلاي رنگین کمان می باشد که در مرکز تحقیقات ژنتیک و اصلاح نژاد ماهیان سردابی یاسوج به مرحله اجرا در خواهد آمد.