چکیده
این مطالعه به منظور تحقیق و امکان سنجی ساخت واکسن نکروز عصبی ویروسی ( VNN ) با استفاده از سروتیپ RGNNV جدا شده از ماهیان کفال طلایی دریای خزر برای اولین بار در کشور صورت گرفت. آنسفالوپاتی و رتینوپاتی ویروسی( VER) که به نام های آنسفالوپاتی Seabass ، نکروز عصبی ویروسی آنسفالومیلیت Turbot و آنسفالوپاتی ماهی نیز شناخته می شود، به شرایط نوروپاتوبیولوژیکی گفته می شود که گونه های مختلفی از ماهیان را تحت تاثیر قرار می دهد و به وسیله تعداد معدودی از عوامل ویروسی متعلق به خانواده نوداویریده(Nodaviridae) جنس نوداویروس ایجاد می شود. بتانوداویروس ها عامل بروز بیماری نکروز عصبی ویروسی (VNN) در گونه های مختلف ماهیان در سرتاسر جهان هستند این بیماری عمدتا در ماهیان جوان و لاروها اتفاق می افتد. ماهیان بیمار دارای علائم شنای غیر طبیعی، عدم تعادل، مشکلات عصبی، بزرگ شدن کیسه شنا، تیرگی رنگ و مرگ می باشند بتانوداویروس تمایل به بافت های عصبی از جمله مغز و شبکیه چشم دارد. دریافت گزارش وقوع مواردی از این بیماری در سواحل کویت در ماهیان مختلف و نیز گزارش رسمی اخیر از وقوع این بیماری در خلیج فارس توسط محققین و حضور گسترده این بیماری در دریای مدیترانه و نیز خطر ابتلا ذخایر باقیمانده ماهیان استخوانی به این بیماری غیرقابل درمان، اهمیت ساخت واکسن موثر و کارای VNN، جهت کنترل و پیشگیری از این بیماری مهلک و جهان گستر را دوچندان می کند. در این تحقیق به تولید و ارزیابی واکسن تجاری این بیماری به روش غیر فعال نمودن عامل بیماری با استفاده از روش متداول ( غیر فعال سازی با حرارت) در ابتدا در ماهی گوپی به عنوان مدل آزمایشگاهی و سپس در ماهی Acipenseridae گونه Acipencer persicus به عنوان مدل واقعی جهت کنترل و پیشگیری از این بیماری مهلک در منطقه دریای خزر پرداخته شد. این روش برای اولین بار در کشور و در مورد ماهیان خاویاری در جهان برای نخستین بارصورت گرفت. با توجه به آمار بالای بچه ماهیان رها شده و ضریب پایین بازگشت بچه ماهیان خاویاری می توان به اهمیت ایمنی زایی بچه ماهیان قبل از رها سازی پی برد تا شاهد افزایش جمعیت این ماهیان ارزشمند باشیم. بیماری نکروز عصبی ویروسی در ماهیان اقتصادی وحشی دریای خزر در حال گسترش است. ماهی خاویاری یکی از گونه های اقتصادی دریای خزر است. با توجه به مطالب بالا و توسعه روز افزون پرورش ماهی در قفس و احتمال سرایت این بیماری از ماهیان وحشی به ماهیان پرورشی، اهمیت ساخت واکسن موثر علیه این بیماری را دوچندان می کند. تا کنون در کشور هیچگونه واکسن تحقیقاتی برای این سروتیپ ساخته نشده است و واکسن تجاری موثری نیز برای این بیماری در حال حاضر در جهان در دسترس نمی باشد. اهداف اصلی ساخت این واکسن شامل موارد ذیل بود: