چکیده
هدف از این مطالعه بررسي تاثیر قفس¬های پرورش ماهی بر آلودگی باکتریایی آب و رسوب در منطقه جنوبی دریای خزر می باشد. بدین منظور نمونه برداری از آب و رسوب منطقه جنوبی دریای خزر در نوشهر استان مازندران، در سال 97-1396 طی دوره پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان در فواصل مختلف(سایه قفس،200 و 1000 متری قفس) از قفس احداث شده صورت گرفت. نتایج نشان داد در کل دوره پرورش حداکثر میانگین شمارش کل باکتری¬های آب CFU/ml 18750 در ایستگاه 200 متری قفس قبل از دوره پرورش و حداقل میانگین شمارش کل باکتری¬های آب CFU/ml 500 در ایستگاه در مکان سایه قفس و در اواسط دوره پرورش مشاهده شد. همچنین در کل دوره پرورش حداکثرمیانگین شمارش کل باکتری¬های رسوب CFU/ml 246875 در ایستگاه 200 متری اواسط دوره پرورش و حداقل میانگین شمارش کل باکتری-های رسوب CFU/ml 1000 در ایستگاه حداقل تعداد کل باکتریها در مکان سایه قفس و شروع دوره پرورش مشاهده شد. حضور کلیفرم کل و کلیفرم مدفوعی در نمونه های آب به ترتیب% 75/18 و% 08/2 ثبت شد اما کلیفرم کل و کلیفرم مدفوعی در نمونه های رسوب به ترتیب 5/12 %و 08/2 % ثبت شد و استرپتوکوک مدفوعی آب و کلستریدیوم پرفرنجنس رسوب در هیچ یک از ایستگاه¬های نمونه برداری مشاهده نشد. همچنین از کشت کلیه ماهی رشد کلونی مشکوکی مشاهده نشد. در اين وضعیت پرورش ماهی در قفس سبب آلودگي نبوده است. حداکثر و حداقل دمای آب، pH، کدورت، درصد اشباعیت و اکسیژن خواهی بیولوژیکی به ترتیب برابر 50/26 و 00/7 درجه سانتیگراد، 71/8 و 29/8، 71/19 و 52/0 NTU، 87 و 160 درصد و 32/1 و 39/8 میلی گرم بر لیتر ثبت گردید. براساس آزمون مولفه اصلی نتایج نشان داد که متغیرهای pH و دمای آب بیشترین واریانس را داشته و باکتری کل به همراه کدورت آب در مولفه سوم همبستگی مثبت معنی داری را نشان داد (05/0< P). نتیجه اینکه، شیب مناسب منطقه، جريان مناسب آب در اطراف قفس های کوچک مقیاس سبب کاهش آلودگي ميکروبي در سایه قفس نسبت به ايستگاه¬هاي خارج از قفس شده است. حداکثر و حداقل pH رسوب به ترتیب (60/8 و 05/8) انتهای و قبل از دوره پرورش مشاهده شد(05/0p<). حداکثر و حداقل TOM رسوب به ترتیب (18/14 و 45/2) انتهای و قبل از دوره پرورش گزارش شد(05/0p<). نتایج نشان داد که حداکثر و حداقل Eh رسوب به ترتیب (3/51- و 4/83-)شروع و انتهای دوره پرورش مشاهده شد(05/0p<). بر اساس نتايج آناليز رسوبات، تغییرات شاخص KMO برابر 50/0 بود و آزمون بارتلت (Barttlet) اختلاف معنی‌‌دار نشان داد (05/0P<). در PCA بر اساس منحنی سنگریزه‌‌ای و مقدار ویژه بیشتر از واحد، 2 مولفه اصلی با مجموع واریانس 7/75 درصد از کل واریانس قرار گرفتند. مولفه یک (PC1) 1/50 درصد از کل واریانس را شامل گردید که پارامترهای pH و Eh مشارکت داشتند. مولفه دو (PC2) با 6/25 درصد از کل واریانس، پارامترهای توتال کانت و درصد مواد آلی مشارکت داشتند. جريان آب سبب دور شدن مواد زائد )مدفوع ماهي، غذاي مصرف نشده و توده باکتريايي( پرورش ماهي در قفس¬ها شده و در نهايت موجب کاهش آلودگي زيست محيطي ناشي از احداث قفس ها می شود.