بررسی هیدرولوژیک و هیدروبیولوژیک خلیج فارس در آبهای استان خوزستان
منصور خلفه نیل ساز
با همکاری :سیمین دهقان ـ محسن مزرعاوی ـ فوزیه اسماعیلی ـ سارا سبزعلیزاده
استان خوزستان ـ اهواز
مرکز تحقیقات آبزی پروری ماهیان دریایی
بخش بوم شناسی
شماره ثبت
1557/84
وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ مرکز تحقیقات آبزی پروری ماهیان دریاییچکیده
نمونه برداری بصورت فصلی در سه فصل بهار ، تابستان و زمستان 1380 و در دو ترانسکت (6ایستگاه) در محدوده آبهای خوزستان در اعماق مختلف انجام گردید. مقادیر تعدادی از پارامترها از قبیل دما، شوری، pH ، اکسیژن محلول، چگالی، هدایت الکتریکی و کلروفیل a با استفاده از دستگاه CTD ثبت شدند.نمونه های مواد مغذی (Nutrients) و فیتوپلانکتون ها در هر ایستگاه براساس عمق مورد نظر از چهار لایه عمقی (یک متری سطح، 20، 50 متری و 2 متری کف) توسط بطری روتنر پلی اتیلنی و زئو پلانکتونها توسط نمونه برداری با پمپ و بنتوزها توسط گرب برداشت شدند.
دامنه تغییرات عمودی و افقی اغلب فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی اندازه گیری شده بسیار جزیی بوده است.بیشترین دامنه تغییرات درجه حرارتC 1/16(7/17-8/33) ،pH برابر 2 (3/5-2/7)، اکسیژن mg/l 6/4 (9/2 –5/7) و کدورتF.T.U. 5/12 (8/3–3/16) می باشد. حداقل شوری برابرppt 4/39 در تابستان و حداکثر آن برابرppt 9/40 در زمستان بوده است. ترتیب مقدار سیگما T در فصول مختلف برابر ( تابستان > بهار > زمستان) می باشد. میانگین نیترات در همه ایستگاهها کمتر از فسفات بدست آمده است.
فراوانی گروههای فیتوپلانکتونی دارای نسبت(16 درصد) دینوفیسه)>22 درصد) سیانوفیسه> (62درصد) باسیلاریوفیسه می باشد. . بیشترین فراوانی به ترتیب در فصل بهار،تابستان و زمستان و مربوط به جنسهای Rhizosolenia ، Nitzschia ، Plurosigma است. هر چه ازبخش سطحی آب به اعماق پائین تر میرویم ، میزان آنها کم میشود.ولی در لایه های نزدیک به کف درصد فراوانی آنها مجددا تا حدی افزایش می یابد. بیشترین تنوع و غنای زیستی به ترتیب در بهار ، زمستان و بعددر تابستان می باشد
زئو پلانکتونها شامل 5 گروه سخت پوستان ،لارو نرمتنان ،لارو پلی کیتها، پروتوزوآو تعداد اندکی پیکانیان هستند. کپه پودا با 9/62 و لارو نرمتنان 1/26در صد فراوانترین گروههای غالب بوده اند. جنسهای Paracalanus, ,Microstella Oithona , Oncaea , غالب و فراوانی زئو پلانکتونها در ترانسکت 14 بیش از دو برابر ترانسکت 15 بوده است. با دور شدن از ساحل و عمیق شدن ایستگاه هها فراوانی افزایش یافته و 63 درصد زئو ها مربوط به فصل بهار می باشند.
بیشترین در صد فراوانی گروههای غالب شناسایی شده مربوط به ناجور پایان (25 درصد)، دو کفه ایها (18 درصد ) و کرمهای پرتار (17 درصد) می باشد. جنس رسوبات بستر نیز در کلیه ایستگاهها سیلتی ـ رسی و میزان مواد آلی آن حداکثر 18/47 و حداقل 3/15 در صد است.