چکیده
از بین آب¬هاي شيرين، مخازن سدها دارای اهميت بسيار زيادي براي تولید انرژی، کشاورزی وتوسعه ملي مي باشند. پایداری توليدات طبيعي این منابع آبي زمانی فراهم میشود كه حداكثر امكان بهره¬وري مستمر از آنها وجود داشته باشد. امروزه با استفاده از معيارهاي مشخص می¬توان ظرفيت هاي محيطي براي توليد آبزي پروري در این منابع آبی را برآورد نمود. با ارزيابي پتانسیل طبیعی توليدات اوليه در دریاچه¬های پشت سد می¬توان پتانسیل طبیعی تولید ماهی را تعیین و ظرفیت تولید ماهی در قفس را پیش بینی نمود. در این مطالعه جهت تعیین توان تولید دریاچه پشت سد سیمره، پس از ارزیابی منطقه و بر اساس اصول مطالعات لیمنولوژیکی و اکولوژیکی تعداد 5 ایستگاه انتخاب شد. يك ايستگاه در ابتدای ورودی رودخانه سیمره به دریاچه، يك ايستگاه بعد از دریاچه سد سیمره و 3 ايستگاه در درون درياچه (بخش بالایی، میانی و بخش نزدیک محدوده تاج سد) تعيين گرديد. نمونه برداری از ایستگاههای انتخابی بصورت ماهانه و از خرداد ماه 1395 تا اردیبهشت 1396 انجام شد. جهت ارزيابي درياچه سد سیمره و تقسیم بندی آن بر اساس سطح تروفيكي از شاخص تغذیه گرایی (TSI) استفاده شد. محاسبه این شاخص با سنجش سه پارامتر فسفرکل، عمق سی شی دیسک و کلروفیل a انجام گردید. همچنین میزان تولید ماهی بر اساس شاخص MEI در این دریاچه با استفاده از برخی پارامترهای لیمنولوژیک مانند هدایت الکتریکی، کل جامدات محلول، کیفیت آب، فیتوپلانکتون و مورفومتری دریاچه تخمین زده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که حاضلخيزي مخزن سد سیمره در بالا دست سد بیشتر و در بخش میانی و تاج سد دارای مقدار کمتری است. ميانگين توليد اوليه در دریاچه سد سیمره 52/0 گرم كربن در متر مربع در روز و ميانگين توليد اوليه در فصل تابستان 541/0گرم كربن در متر مربع در روز می¬باشد. در دریاچه سد سیمره تغییرات کدورت به طور نسبی با مقادیر تولید اولیه رابطه معکوسی را نشان می¬دهد، ولی سایر پارامترها مانند مقادیر فسفات، نیترات و تا حدی سیلیس درون دریاچه از روند تغییرات تولید اولیه تبعیت می-کنند. توليد اوليه درماههای گرم بیشتر از ماههای سرد است. سطح تروفیکی سالانه در سد سیمره با توجه به میانگین شاخص¬ها، برابر97/50 محاسبه گردیدو با توجه به نتایج حاصل دریاچه سد سیمره در محدوده دریاچه های مزوتروفی قرار می¬گیرد. میانگین سطح شاخص تروفیکی تابستانه را معمولاً به عنوان شاخص تغذیه¬گرایی معرفی می¬کنندکه مقدار این شاخص در تابستان برابر 53/47 بوده که نشان دهنده وضعیت مزوتروفی دریاچه در فصل تابستان می¬باشد. تولید طبیعی ماهی دریاچه سد سیمره برمبنای تولید اولیه برابر 98/82کیلوگرم در هکتار در سال و بر اساس روش MEI 41/86 کیلوگرم در هکتار در سال تخمین زده شد. با احتساب 6270 هکتار مساحت دریاچه و حداکثر تولید کل طبیعی ماهی دریاچه معادل 790/541 تن در سال تخمین زده می شود. توان تولید ماهی جهت پرورش در قفس برای کپور ماهیان با استفاده از روش فسفر که بتواند پایداری اکوسیستم را حفظ نماید معادل3450 تن در سال در دریاچه سد سیمره برآورد شده است. بطور کلی مقايسه درياچه سد سیمره از نظر توان توليد ماهي با سدهای دیگر در مناطق مجاور نشان داد که دریاچه سد سیمره از پتانسیل تولید ماهی نسبتاً خوبی بعد از سدکرخه برخوردار است.