چكيده
دریاچه مصنوعي شهدای خلیجفارس در شمال غرب تهران واقعشده است و به نام دریاچه چیتگر نیز خوانده میشود. عوامل فيزيكي و شيميايي آب در 5 ایستگاه در پهنه آبی درياچه در طی سال های 1392 تا 1398 مورد آنالیز و تجزیهوتحلیل قرار گرفت. نمونهبرداری از ستون آب بهوسیله روتنر انجام شد وجهت آناليز آب از روش كار استاندارد براي آزمايش آب ارائهشده توسط انجمن بهداشت عمومي آمريكا استفاده شد. جهت تعیین تفاوت میانگین پارامترهای موردبررسی، آزمون آنالیز واریانس یک طرفه وآزمون تفاوت زوج میانگینهای دانکن در سطح اطمینان 95 % مورداستفاده قرار گرفت. براساس نتايج بررسیهای هیدروشیمی آب در سال 1398-1392 ، ميانگين سالانه هدایت الکتریکی 65 ± 432 میکرو زیمنس بر سانتیمتر، مقدار pH برابر 45/0± 79/7، درصد اشباع اكسيژن محلول برابر4/10±2/99، حد شفافیت دیسک سشی 9/0±7/3 متر اندازهگیری شد. ميانگين سالانه عوامل سختی کل، فسفر کل، نیتروژن کل، COD به ترتیب برابر با 24± 141 ، 015/0± 041/0، 342/1±828/2 ، 8/7± 5/21 میلیگرم در لیتر و کلروفیل آ 7/2± 2/5 میکروگرم در لیتر محاسبه گردید. در طی ماههای مورد بررسی دمای آب بین 4/0±8/5 درجه تا2/0±9/28 درجه سانتیگراد متغیر بود. در درياچه چيتگر نسبت ازت به فسفر بيشتر از 30 بود و بنابراين در سالهای مورد بررسی فسفر نقش محدودکنندگی را در فرايند يوتروف شدن داشته است. بر مبنای ارزیابی چند پارامتری در ابتدای آبگیری دریاچه مصنوعی چیتگر طی سالهای 1392 و 1393 شاخص تروفیکی کمتر از 40 و به عبارتی در حد دریاچههای اولترااوليگوتروف بوده است اما در سال 1395 به سطح مزوتروف نزدیک شده و مجدداً در سال 1397 روند نزولی داشته است. در طی سالهای 98-1392 میانگین شاخص TSI برابر 3/6±6/40 با دامنه29 تا 51 بود. دامنه عددی شاخص IRWQISC در ماههای موردبررسی بين 81-53 بود و میانگین عددی این شاخص کیفیت در طی سالهای مورد بررسی برابر 9±72 بود. تا سال 1398 شاخص تغذیه گرایی (TSI)در دریاچه چیتگراز سطح دریاچههای اولیگوتروف فراتر نرفته و شاخص کيفيت آب (WQI) از طبقه متوسط پایینتر نیامده است. معرفی ماهیان (شکارچی و پلانکتون خوار) و عملکرد تصفیهخانه در کاهش سطح تغذیه گرایی این دریاچه مؤثر بوده است. براساس كاركرد و اهداف احداث این دریاچه، لازم است بيشترين توجه براي جلوگيري از پر غذایی شدن اعمال گردد و برای حفظ کیفیت آب و جلوگیری از رشد تغذيه گرايي در اين منبع آبي اقدامات و تمهيدات لازم صورت گيرد.