چکیده
اين مطالعه بخشي از طرح کلان ملي و فناوري " كسب و انتقال دانش فني براي توليد ميگوي عاري از بيماري خاص و قطع وابستگي به محصولات خارجي" بود که از اسفند ماه سال 1391 تا شهريور 1393 در ايستگاه های تحقيقاتي خليج فارس (شغاب) و بندرگاه در منطقه بهمني وبندرگاه شهر بوشهر انجام گرديد. هدف از انجام اين تحقيق ارزيابي و تحليل اثرات توليد ميگوي عاري از بیماری‌های خاص (SPF) بر محيط هاي فيزيكي- شيميايي، اكولوژيك، اقتصادي و اجتماعي پيرامون ايستگاه تحقيقاتي خليج فارس بود که به روش صورت ريز سنجشي صورت پذيرفت. شناسائي جنبه هاي ريسک بارز، پيامد ها و عدد مربوطه به هر ريسک توليد ميگوي SPF، منشاء و روشهاي مديريت آنها در ايستگاه هاي تحقيقاتي بندرگاه و خليج فارس و محيط زيست پيرامون آنها شده و اثر آنها بر همديگر از جمله؛ فرار ميگوي SPF و عوامل بيماريزاي احتمالي از ايستگاه هاي تحقيقاتي بندرگاه و خليج فارس به محيط زيست و تاثير آن بر تنوع زيستي منطقه پيرامون، تاثيرات متقابل و پيامد هاي ناشي از ورود پساب اين دو ايستگاه به اکوسيستم دريايي در اين تحقيق مورد بررسي قرار گرفت. براساس نتايج اين مطالعه در ايستگاه تحقيقاتي بندرگاه با توجه به نزديک بودن به نيروگاه اتمي بوشهر و احتمال بروز حوادث زيست محيطي، نشت مواد شيميايي يا راديواکتيو بعنوان ريسکهاي بارز در اين ايستگاه شناسايي شدند در صورتيکه در ايستگاه تحقيقاتي خليج فارس، پساب بعنوان اصلي ترين ريسک تعيين شد. براساس نتايج اين مطالعه چهار فعاليت مهم و شاخص در ایستگاه تحقیقاتی خلیج فارس( شغاب) شامل؛ تامين آب از دريا و تخليه پساب به دريا داراي آثار منفي و توليد ميگوي عاري از بيماري و کنترل شرايط بهداشتي داراي اثرات مثبت مي باشند. درخصوص سه عناصر زيست محيطي شاخص بدست آمده مي توان نتيجه گرفت كه بيشترين اثرپذيري مثبت بر روي عنصر آموزش در محيط اقتصادي، اجتماعي بوده و کيفيت آب دريا و گونه هاي آبزيان بيشترين اثر منفي را متحمل خواهند شد. مجموع آثار مثبت طرح برابر 320+ و جمع نهايي اثرات منفي معادل 198- مي باشدکه نشانگر بالا بودن ميزان آثار مثبت طرح نسبت به اثرات منفي آن بوده لذا اجراي طرح از نظر زيست محيطي توجيه پذير مي باشد. نتایج ارزیابی اثرات فعالیت در ایستگاه تحقیقاتی بندر گاه نیز موید ان است که، نتایج این تحقیق نشان مي دهد در عمليات بهره برداري 8 عنصر زيست محيطي منطقه داراي اثر منفي و 3 پارامتر داراي اثر مثبت مي باشند. بيشترين فراواني از نظر درصد وزني آثار مربوط به رده -A اثرات منفي بسيار اندک معادل 48 درصد، فراواني آثار مربوط به رده A + اثرات مثبت بسيار اندک معادل 7.5 درصد و فراواني آثار مربوط به رده +B اثرات منفي بسيار اندک معادل 44.5 درصد مي باشد.گرچه نسبت آثار مثبت (52 درصد) به منفي (48 درصد) طرح پايين بوده و اثرات منفي و مثبت داراي اختلاف معني داري نمي باشند ولي به دليل ضرورت بسيار زياد توليد گونه مولد عاري از بيماري و مشکلاتي که صنعت پرورش ميگوي کشور با آن دست به گريبان مي باشد، اجراي اين پروژه موکدا توصيه مي گردد. لازم به ذکر است که کاهش و کنترل آثار منفي طرح که بيشتر مربوط به تخليه پساب طرح به دريا مي باشد، امري ضروري است که با اعمال روشهاي فني مي توان اثرات سوء آن کاهش داد.