چكيده
در این طرح ابتدا هفت گروه از ماهیان قزل آلای رنگین کمان مراکز منتخب مورد تایید سازمان دامپزشکی کشور و سازمان شیلات ایران در استان های مازندران، آذربایجان غربی و کهگیلویه و بویر احمد به سالن پیش قرنطینه در مرکز تحقیقات ماهیان سردآبی کشور منتقل شدند. سپس پس از بیهوشی ماهیان، داده های صفات کمی از قبیل طول کل، طول استاندارد و وزن ثبت شده و همزمان از بافت باله دمی مولدین نمونه برداری صورت پذیرفت. نمونه های بافت ماهیان جهت استخراج DNA در الکل 96 درصد نگهداری و به منظور آزمایشات مولکولی به آزمایشگاه ژنتیک منتقل شدند. به منظور بررسی ژنتیکی گله قزل¬آلاي رنگين¬كمان پرورشی، سه روش نشانگرهای ریزماهواره، چندشکلی های تک نوکلئوتیدی و توالی‌یابی نسل جدید (NGS) مورد استفاده قرار گرفت. بیشترین مقدار آلل واقعی (71/10) و هتروزایگوسیتی مشاهده شده (11/0±49/0) در ماهیان پرورش یافته در مزرعه فخاری و کمترین مقدار آلل واقعی (01/0±29/5) و هتروزایگوسیتی مشاهده شده (08/0±34/0) در ماهیان پرورش یافته در مزرعه معروفی مشاهده شد. نتایج آنالیز ژنوم قزل¬آلای رنگین-کمان از گله های مختلف در مزارع پرورشی، تعداد نوکلئوتید و توالی های متعددی را نشان داد. به طوریکه تعداد باز های خام در نمونه های مختلف مزارع از 685093249 باز در مزرعه ملکی تبار تا 349468725 باز در مزرعه فخاری متغیر بود. همچنین تعداد بازها پس از ویرایش از 08+ E 24/3 در مزرعه یاسوج تا 08+ E 85/6 در مزرعه ملکی تبار متغیر بود. میزان توالی هایی با طول 50 جفت باز 74556191 عدد و توالی هایی با طول 90 جفت باز حدود 214983 عدد بدست آمد. از شمار کل چندشکلی های تک نوکلئوتیدی 45/56، 28/27 و 74/0 درصد به ترتیب در ناحیة بین ژنی، اینترون و اگزون قرار گرفتند. یافته¬های این طرح بیان می¬کند که احتمالا اختلاط بالای جمعیت¬ها با یکدیگر و عواملی همچون به¬گزینی و سیاست¬های جاری در هر مزرعه منجر به از دست رفتن تنوع و تمایز بین جمعیت¬ها شده است. نتایج این مطالعه می¬تواند در راستای مدیریت ذخایر پرورشی و برنامه¬های اصلاح¬نژادی این گونه¬ی مهم تجاری در ایران مورد استفاده قرار گیرد. همچنین یافته های این تحقیق از طریق شناسایی چندشکلی های تک نوکلئوتیدی در ژنوم گله های قزل¬آلای رنگین¬کمان پرورشی به عنوان یک پانل نشانگر با تراکم بالا، می تواند نقش موثری برای شناسایی ذخایر و بهبود ژنتیکی و گنجاندن آنها در اهداف اصلاح نژادی ایفاء نماید.