چکیده
پرورش دهندگان ماهی علاقه دارند که تراکم ماهی را افزایش دهند تا تولید به ازای واحد سطح را افزایش دهند ولی این کار باعث افت رشد و استرس می¬شود. به همین دلیل ارائه راهکارهایی برای کاهش استرس ناشی از افزایش تراکم ارزشمند است. در این تحقیق، اثر افزودن تریپتوفان به جیره غذایی ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) بر شاخص¬های رشد و استرس در شرایط پرورش متراکم بررسی شد. ماهی ها در دو تراکم 15 و 25 کیلوگرم در متر مکعب به مدت 70 روز پرورش یافتند و در این مدت با سه جیره غذایی شاهد، شاهد + 5/0 درصد تریپتوفان و شاهد + 1درصد تریپتوفان پرورش داده شدند. در پایان دوره پرورش، شاخص¬های رشد، ترکیب بدن و کورتیزول و گلوکز خون بین تیمارهای مختلف مقایسه شدند. 5/0 درصد تریپتوفان باعث افزایش معنی¬دار رشد ماهی در تراکم کشت 15 کیلوگرم در متر مکعب شد. رشد ماهی¬ها در تراکم 25 کیلوگرم در متر مکعب نسبت به تراکم 15 کیلوگرم در متر مکعب کاهش معنی¬دار داشت ولی اختلاف معنی¬داری بین تیمارهای غذایی در تراکم 25 کیلوگرم در متر مکعب وجود نداشت. افزایش تراکم کشت باعث افزایش معنی¬دار ضریب تبدیل غذایی شد ولی تیمارهای غنی شده با تریپتوفان ضریب تبدیل غذایی کمتری از تیمار شاهد داشتند که این اختللاف معنی¬دار بود. غلظت اکسیژن و مقدار pH آب با افزایش تراکم کاهش یافت ولی مقدار آمونیاک آب افزایش یافت و این اختلافات معنی¬دار بودند. افزودن تریپتوفان به جیره غذایی اثر معنی¬داری بر ترکیب لاشه ماهی¬ها نداشت ولی افزایش تراکم کشت باعث افزایش معنی¬دار رطوبت و کاهش معنی¬دار پروتئین و چربی لاشه شد. در تراکم 15 کیلوگرم در متر مکعب، غلظت کورتیزول و گلوکز پلاسما در تیمار 5/0 درصد تریپتوفان به طور معنی¬داری کمتر از دو تیمار دیگر بود. افزایش تراکم باعث افزایش معنی¬دار کروتیزول و گلوکز پلاسما در تیمار شاهد و 1 درصد تریپتوفان شد. نتایج این تحقیق نشان داد که افزودن تریپتوفان در سطح 5/0 درصد به جیره غذایی ماهی قزل آلای رنگین کمان باعث افزایش رشد در تراکم 15 کیلوگرم در متر مکعب می¬شود ولی اثر مثبتی بر رشد در تراکم 25 کیلوگرم در متر مکعب ندارد. همچنین، 5/0 درصد تریپتوفان به طور معنی داری میزان کورتیزول و گلوکز را در تراکم 15 کیلوگرم در متر مکعب کاهش می¬دهد و از افزایش معنی¬دار کورتیزول و گلوکز در تراکم 25 کیلوگرم در متر مکعب جلوگیری می¬کند. لذا، افزودن 5/0 درصد تریپتوفان به جیره ماهی قزل آلای رنگین کمان جهت بهبود رشد و کاهش استرس ماهی توصیه می¬گردد.