چکیده
در کشور جمهوری اسلامی ایران برای تولید ماهی قزل آلای پرورشی، بروز بیماری ها بزرگترین تهدید محسوب میشود، به ویژه ویروس های غیرقابل درمان، نکروز عفونی بافتهای خونساز (IHN) ، سپتی سمی خونریزی دهنده ویروسی (VHS) و نکروز عفونی پانکراس (IPN) بسیار مهم می باشند. برای غلبه بر این خطرات، راهکارهای توسعه این صنعت در آینده بایستی مبتنی بر تولید ماهیان عاری از بیماریهای خاص (SPF) وارتقای شیوه های مدیریت ایمنی زیستی و پیروی از پروتکل های عملیاتی محدویت دسترسی به قسمتهای مختلف تولیدی، قرنطینه و ضد عفونی باشد. طراحی صحیح و اجرای مطلوب برنامه های ایمنی زیستی موجب به حداقل رساندن امکان ورود و انتشار عوامل بیماریزا در مزرعه، ارتقای سطح سلامت آبزی، افزایش تولید و کاهش امکان ابتلاء به بیماریها و خسارات اقتصادی در مزارع پرورش ماهی می شود. از نظر ایمنی زیستی مهمترین عامل خطرساز برای تأسیسات آبزی پروری ، معرفی ماهیان جدید به مزرعه است. هدف از اجرای این پروژه، ارزیابی شاخصهای بهداشتی، استقرار سیستم ایمنی زیستی و ارائه مجموعه ای از اقدامات، سیاست ها، دستورالعمل ها و روش های کنترلی برای اطمینان از عملکرد مطلوب اجرای ضوابط ایمنی زیستی در مرکز پیش قرنطینه پایلوت تحقیقاتی قزل آلای رنگین کمان عاری از بیماریهای خاصVHS, IHN, IPN بود تا خطر ورود این بیماریها به داخل مرکز پیش قرنطینه (ایمنی زیستی در ورودی ها)، انتشار در داخل مرکز پیش قرنطینه (ایمنی زیستی داخلی)، سرایت به بیرون از مرکز پیش قرنطینه (ایمنی زیستی در خروجی ها) را حذف و یا کاهش دهد و پروتکل های واکنش اضطراری در صورت شیوع بیماریهای مذکور را در دست داشته باشد. در این پروژه نسبت به تهیه دستورالعملهای کاربردی بهداشتی و آموزش ضوابط مربوط به ایمنی زیستی با اعمال شرایط قرنطینه ای و بهداشتی بخصوص در مورد کنترل سلامتی پیش مولدین منتقل شده از مزارع منتخب، رعایت ضوابط بهداشتی در مورد ساختمان مرکز پیش قرنطینه، وسایل، تجهیزات و تاسیسات، آب ورودی ، کنترل حاملین و یا ناقلین احتمالی، بهداشت فردی کارکنان، وسایل حمل و نقل و جابجایی ماهیان با استفاده از روشهای مطلوب و ضدعفونی کننده های مناسب اقدام شد. دستاورد این پروژه تولید جمعیت ماهیان مولد نسل پایه (Founder population) شناسنامه دار با سلامت بالا (High Health) از ذخایر ژنی موجود قزل آلای پرورشی کشور در مرکز پیش قرنطینه بعنوان یک محصول دانش بنیان بود.