چکیده
سیستم آبزی پروری زمانی می تواند پایدار باشد که در آن فعالیت پرورشی سودآوربوده ، تولید بازده قابل قبولی داشته باشد وسیستم پرورشی و محصولات آن توسط مصرف کنندگان پذیرفته شوند. ایمنی زیستی شامل یک تلاش دست جمعی ، یک مسئولیت پذیری مشترک و یک روند ادامه دار در تمامی مراحل تولید می باشد. شیوع بیماریهای مهلک عفونی، چالشی جدی برای توسعه پایدار این صنعت محسوب شده و به طور بالقوه می تواند خسارات اقتصادی چشمگیری ایجاد نمایند. شرایط اساسی ایمنی زیستی به معنای مجموعه ضوابطی است که برای عدم ورود و انتشار یک بیماری خاص اعمال می شود، این بیماری، بایستی جزء فهرست بیماریهای اخطار کردنی سازمان دامپزشکی کشور باشد، سیستم تشخیص اولیه در مزرعه برقرار باشد، الزامات مهم برای جلوگیری از ورود بیماری به مزرعه وجود داشته باشد. برای اولین بار در ایران تکنولوژی تولید مولدین قزل آلای رنگین کمان عاری از بیماریهای خاص (VHS,IHN,IPN) و ایجاد پایلوت تحقیقاتی و راه اندازی شبکه های تحت نظارت برای توزیع تخم چشم زده و بچه ماهی سالم در کشور، توسط موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور در مرکز تحقیقات ماهیان سردآبی – تنکابن به اجرا در آمد (فاز اول از سال 1394 تا 1397). طرح ایمنی زیستی، مستند و طراحی شده تا اطمینان حاصل شود که کلیه اقدامات ، الزامات و منابع مورد نیاز برای ریشه کن کردن یا تحت کنترل در آوردن شیوع بیماری های خاص قزل آلای رنگین کمان در مرکز SPF فراهم شده است. ماهیان مولد نسل پایه برای تکثیر در مرکز SPF، تماما" در سال قبل از مزارع منتخب همکار طرح به مرکز پیش قرنطینه منتقل شده و طبق ضوابط ایمنی زیستی تا مرحله رسیدگی جنسی پرورش یافته بودند و در طی آزمایشات غربالگری ویروسی بعمل آمده توسط سازمان دامپزشکی و آزمایشگاه مرجع بیماریهای ویروسی ماهی (پژوهشکده انزلی) و هم چنین سوابق سالیان گذشته آنها هیچ موردی از آلودگی به ویروسهای VHS, IHN, IPN مشاهده نشده بود و لذا از بین این مولدین، نسبت به انتخاب مولدین اصلح بر اساس شاخصهای ژنتیکی ، رشد و رسیدگی جنسی برای تکثیر و تولید تخم چشم زده و بچه ماهی با سلامت بالا اقدام شد. در این گزارش ضوابط اجرایی برای ساخت و مدیریت مطلوب پایلوت تحقیقاتی تولید قزل آلای رنگین کمان عاری از بیماریهای خاص شرح داده شده است.