چکیده
توسعه آبزی پروری بدون توجه به اصول امنیت زیستی و مدیریت بهداشتی مزارع و انتقال غیر مسئولانه ماهیان بین مزارع کشور می تواند به گسترش بیماری ها منجر گردد. بویژه ماهیان زینتی و قرمز که در حجم و تعداد اندک قابلیت جابجایی را دارند این مساله را تشدید می کنند. گزارش های متعددی از تلفات ماهیان قرمز در مزارع استان گیلان صورت گرفته و تعدادی از پرورش دهندگان از طریق اداره کل شیلات استان گیلان، متقاضی بررسی عوامل ویروسی مزارع خود شدند. در این پژوهش، بیماری های ویرمی بهاره کپور(SVC ) و بیماری هرپس ویروسی ماهی کوی(KHV) که بیماری های مسری لازم الاخطار هستند(OIE, 2019) به روش کشت سلولی، PCR، RT-PCR و آنتی بادی درخشان غیر مستقیم بررسی شدند. به منظور بررسی های ویروس شناسی در کلیه و طحال از تیره سلولی EPC استفاده گردید تا در صورت مشاهده اثرات آسیب سلولی مراحل تایید تشخیص ویرمی بهاره کپور به کمک روشهای آنتی بادی درخشان، RT-PCR انجام شود و تشخیص هرپس ویروس ماهی کوی به روش PCR بافتهای هدف انجام شد. رنگ آب در استخرهای مختلف تفاوت داشته و ازکاملا شفاف تا سبز زیتونی متفاوت بود که نشان از اختلاف مدیریت کلی پرورش از جمله مدیریت کیفیت آب می باشد. حداقل عمق قابل مشاهده با صفحه سکشی در مزارع مورد مطالعه 30 سانتی متر تا 40 سانتی متر بود. استخر هایی که از منبع چاه نیمه عمیق یا عمیق به عنوان منبع آبی استفاده می کردند در مقایسه با آنها که از آب کانال و رودخانه بهره مند بودند تلفات بسیار کمتری داشتند. نتایج آزمایشات کشت، آنتی بادی درخشان غیر مستقیم و PCR و RT-PCR حاکی از عدم وجود RNA رابدو ویروس کارپیو و DNA هرپس ویروس کوی در نمونه های مورد آزمایش بود. به این ترتیب که در PCR دستی باند bp 470 مربوط به SVCV و باند bp 292 مربوط به KHV در هیچیک از نمونه ها تایید نشد. با توجه به نتایج به نظر می رسد که عوامل غیر ویروسی به عنوان علت اولیه تلفات دوره ای و شبانه ماهیان قرمز در مزارع مورد آزمایش بوده و با مدیریت بهداشتی مزارع قابل کنترل و پیشگیری می باشد.