چکیده
ماهي یال اسبی سربزرگ يكي از گونه‌هاي مهم اقتصادي خليج‌فارس و درياي عمان است. تنظيم الگوي برداشت مناسب و پايدار يك ذخيره مستلزم تعيين برخي از خصوصيات زيستي و متغيرهاي پويايي‌شناسي جمعيت آن است. به همين منظور اطلاعات مربوطه از فروردين‌ماه 1398 تا شهریورماه 1399 ازشش تخليه‌گاه اصلي بندرپارسیان، بندر کنگ، جزیره قشم، بندر عباس، بندر سیریک و بندر جاسك در استان هرمزگان جمع‌آوري گرديد. بررسي شاخص رسيدگي جنسي و مراحل باروري دو دوره تخم‌ريزي اصلی در اواسط فصل بهار و اواخر فصل پاییز را نشان داد. نسبت جنسي هيچ‌گونه تفاوت معني‌داري را در نسبت قابل انتظار 1:1 نشان نداد (05/0 (P>. سه گروه اصلي غذاي ماهي یال اسبی سربزرگ شامل ماهيان استخواني، سخت‌پوستان و نرم‌تنان بود و در ميان ماهيان غذاي پایه را خانواده فانوس‌ماهیان موتوماهيان وساردين‌ماهيان تشكيل مي‌دادند. ميانگين طول ماهي یال اسبی سربزرگ در طي زمان بررسي 02/64 سانتي‌متر طول کل محاسبه گرديد. مقدار b در رابطه طول - وزن نزديك به 3 به‌دست آمد كه نشان‌دهنده رشد همگون ماهي یال اسبی سربزرگ بود. پیراسنجه‌های رشد L∞،K و مقدار t0 به‌ترتيب 04/138 سانتي‌متر، 77/0 برسال و 137/0– سال به‌دست آمدند و نتايج نشان داد كه اين ماهي از سرعت رشد بالايي در 2 سال اول زندگي خود برخوردار است. متوسط طول ماهيان در پايان 1 سالگي به 67 سانتي‌متر بالغ مي‌گرديد اين طول در پايان سال دوم به 105سانتي‌متر مي‌رسيد. مقدار شاخص ضريب رشد( ǿ )برابر با 1/4 محاسبه شد كه باساير مطالعات انجام شده مشابهت داشت. مرگ وميركل، طبيعي، صيادي و نرخ بهره‌برداري به‌ترتيب 21/2 ، 71/0 ، 5/1(برسال) و 68 /0 محاسبه گرديد. مقدار نرخ مرگ‌ومیر صیادی جاری از نقاط مرجع زیستی (Fopt، Flimit، Fmax و F0.1) بیشتر بود. بر اساس روش باتاچاريا در مجموع 5 گروه همزاد از ماهي یال اسبی تشخيص داده شد. طول اولین صید ماهی یال اسبی سربزرگ 43/47 سانتی‌متر به‌دست آمد. الگوي برداشت نشان داد كه 68 درصد از ماهيان صيد شده در اندازه هاي كمتر از طول بلوغ صيد شده‌اند. مدل بورتون و هولت نشان داد که نرخ بهره‌برداری جاری از مقادیر E0.1, E0.5 و Emax بیشتر است.