چکیده
در این تحقیق تغییرات صید، ساختار سنی ، میزان زیتوده و سقف قابل برداشت ماهی کیلکای معمولی طی سالهای 98-1397 بررسی شد. نمونه برداری از صید بنادر صیادی بابلسرو امیر آباد درمازندران و بندر انزلی درگیلان انجام شد. ميزان صيد كيلكا در كل سواحل ايرانی دریای خزر در سال 1397 معادل 26153 تن بوده که با 6 در صد کاهش به 24586 تن در سال 1398 رسيده است. میزان صيد در شب هر شناور ( (CPUEطي سالهاي مذكور بترتیب معادل 8/2 و 7/2 تن بازاء هر شناور در شب بوده است. در تمام ماههاي سال1397 و 1398 كيلكاي معمولي در صيد غالب بود بطوریکه فراوانی آن بترتیب معادل 8/97 و 5/92 درصد شده است. ميانگين طول چنگالي ماهي(± انحراف معیار) كيلكاي معمولي در مجموع نر و ماده 6/10±3/104 ميليمتر، حداقل و حداكثر طول چنگالي بترتیب 5/52 و 5/137 ميليمتر بوده و جمعیت غالب ( با4/86 درصد فراواني) به گروههاي طولي 5/117-5/92 ميلیمتر تعلق داشت. میانگین ضريب چاقي این گونه در این سالها 17/0± 45/1 برآوردشد. بر اساس محاسبات آماری و به کمک آزمون آنالیز واریانس یکطرفه بین میانگین ضریب چاقی در سالهای 98-1397 اختلاف معنی دار آماری وجود داشت .(P<0/05) فراوانی سنی این گونه در سالهای مورد بررسی دارای تغییرات قابل ملاحظه ای نبوده و همواره ماهيان با گروه سني3 و 4 سال بترتیب با 1/78 و 6/80 درصد بيشترين فراواني را داشته اند. معادله رشد كيلكاي معمولي به صورت برآورد شد. ضريب مرگ و مير طبيعي (M) 506/0 در سال بود. ضريب مرگ و مير صيادي (F) و ضريب مرگ و مير كل (Z) بترتیب معادل 627/0 و 132/1 در سال برآورد شد. نرخ بهره برداری (Exploitation rate) در سالهای مورد مطالعه مقادیری برابر 55/0 بدست آمد. میزان ذخایر ماهی کیلکای معمولی در سالهای بهره برداری 1397 و 1398 بترتیب حدود 9/76922 و 7/74342 تن بود و در این سالها ماهیان 3 ساله این گونه بیشترین میزان ذخایر را داشتند (بترتیب 6/24677 8/24254 تن) و کمترین ذخایر مربوط به ماهیان 6 ساله بترتیب با مقادیر 8/742 و 4/582 تن تعلق داشت. میزان زيتوده مولدين این گونه بترتیب برابر 4/39557 و 4/36939 تن بود. نسبت زیتوده مولدین به کل نیز بترتیب 4/51 و 6/49 در صد بود. میزان صید بیولوژیک قابل قبول (ABC=Acceptable Biological Catch) ماهی کیلکای معمولی بین 20500-19500 تن و با رویکرد احتیاطی 19500 تن برآورد شد. در حالیکه میانگین صید این گونه در ده سال اخیر1987± 23533 تن بوده و این بمعنی آن است که سقف قابل برداشت مجاز از ذخایر رعایت نشده است. بهره برداری بهینه از ذخایر این گونه به برداشت مستمر و پایداری ذخیره در دراز مدت منجر میشود .