چکیده
مطالعه حاضردر شش ایستگاه سواحل شرقی استان سیستان و بلوچستان با روش شمارش در زیر آب در دو فصل(قبل و بعد مونسون) و اعماق کمتر از 5 متر و اعماق 5 الی 10 متر، دربازه زمانی سال 1398و 1399 انجام شد. در مجموع هشت صد و دو خیار دریایی ( 624 نر، 178 ماده) مختلف بيومتري وهمچنین تعداد سیصد و یک خیار دریایی ( 71 ماده،71 نر و مابقی نابالغ) تشریح شد. ميانگين طول و وزن جنس ماده و نر گونه لکو اسپیلتا به ترتیب 105±361 ، 96±366 میلیمتر و 150±438 ، 140±411گرم بدست آمد. میانگین طولی( ± انحراف معیار) کل نمونه های خیار دریایی 89±295 در دامنه 750- 185 میلیمتر و میانگین وزنی( ± انحراف معیار) 150±254 در دامنه 3500- 75 گرم بود. زمان تخم ریزی برای اینگونه در استان با دو پیک کوچکتر( آذر و دی) با میانگین شاخص رسیدگی جنسی 2±8 و میانگین حرارت سطحی آب1± 25؛ همچنین پیک بزرگتر(خرداد و تیر) با میانگین شاخص رسیدگی جنسی 4±18 و میانگین حرارت سطحی آب 1±30 نتيجه شد. طول بلوغ جنس ماده 220 میلی متر، جنس نر 246 میلی متر و میانگین (حدود اطمینان) برای کل نمونه ها (280-172) 222 میلی متر بدست آمد. میانگین طول بی نهایت، ضریب رشد سالانه، شاخص فایم پریم مونرو، مرگ و میر طبیعی، مرگ و میر صیادی، مرگ و میر کل و ضریب بهره برداری برای کل نمونه ها براساس دور روش محاسباتی به ترتیب 50 سانتی متر، 5/0 به ازای سال، 11/3 ، 97/0 به ازای سال، 47/0 به ازای سال، 44/1 به ازای سال و 33/0 بدست آمد. میانگین تعداد برآورد شده براساس هکتار برای فصل بعد مونسون و فصل قبل مونسون به ترتیب (170-114) 142 و (134-106) 120 عدد در مساحت شرق استان سیستان و بلوچستان براورد گردید. همچنین دامنه بیوماس موجود بین 518 -420 تن و بیوماس قابل برداشت در دو فصل انجام شده بین 77-59 تن درتغییر بود. شبکه عصبی مصنوعی چند لایه و آنالیز افزونگی نشان داد گونه خیار دریایی هلوتریا لکو اسپیلتا تغییراتشان مرتبط با فسفات بوده است.