چکیده
لابستر خاردار صخره ای یکی از انواع سخت پوستان با ارزش اقتصادی دریای عمان می باشد و به دلیل صید بیش از حد در طی ده های اخیر ذخایر این آبزی کاهش یافته است. لزوم شناخت و مطالعه دقیق ویژگی‌‌های اکولوژیک زیستگاه های شاه میگو به علت ارتباط آن با حضور یا عدم حضور لابستر و نیز با نحوه پراکنش آن ضروری به نظر می رسد. در این مطالعه رابطه دانه بندی رسوبات بستر و بررسی فراوانی ماکروبنتوزها و فاکتورهای زیست محیطی بصورت فصلی در 3 منطقه و 12 ایستگاه در مناطق صخره اي سواحل جد (مناطق غربی)، پزم (مرکزی) و پسابندر (شرقی) دریای عمان (استان سیستان و بلوچستان) به منظور تعیین محل های مناسب جهت استقرار زیستگاه های مصنوعی انجام گرفت. میانگین سالانه پارامترهای دما، شوری، کدورت، اسیدیته و کلروفیل منطقه مورد بررسی در غرب به ترتیب ◦C8/25 ، psu 7/36،FTU 44/5 ، 98/7، µg/L 25/1 ، منطق مرکزی به ترتیب ◦C38/26 ، psu 65/36،FTU 59/2 ، 1/8، µg/L 86/0 و منطقه شرقی به ترتیب ◦C68/25 ، psu 02/36،FTU 48/4 ، 07/8، µg/L 08/1 ، ثبت و در نقاط هم عمق بین 5 تا 20 متر در هر منطقه توزیع یکسانی را نشان داد. نتایج به دست آمده از جداسازی ماکروبنتوزها در ایستگاه های مورد مطالعه نشان داد که گروه های غالب ماکروبنتوزی روزنه داران و پُرتاران در ایستگاه های عمیق (20 متر) و بالاترین درصد فراوانی در مناطق غربی و شرقی می باشند. درصد دانه بندی رسوبات طی فصول مختلف نمونه برداری بستر در منطقه پسابندر عمدتا از جنس ماسه ای و شنی (91%) ، گل و لای و به مقدار کمی مرجانی (3.1%) و رسی (3.8%) و همچنین یک ایستگاه کاملا سنگی و صخره ای (100%) می باشد. در حالی که در منطقه پزم نیز به مقدار زیاد از جنس ماسه ای و شنی (89%) در حالی که از دو منطقه دیگر در شرق و غرب کمتر می باشد و گل و لای (5.1%) و رسوبات حاوی رس (6.1%) می باشد. در حالی که بیش از 93.3% درصد از سایت مناطق غربی دارای بستر سنگی و صخره ای و همچنین ماسه ای و شنی (3.6%) و گل و لای و رسوبات رسی (3.1%) محاسبه گردید. بافت رسوبی بستر نقش مهمی در حرکت لابستر در زیستگاه دارد و بستر سنگی و شنی زیستگاه مناسبی برای لابستر می باشد. با توجه به نتایج این تحقیق، بالاترین میزان درصد شن و ماسه رسوبات در ناحیه غربی دریای عمان می باشد و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب در آن منطقه برای عمق های مساوی نسبت به مکان ثابت می باشند و همچنین حداکثر فراوانی ماکروبنتوزهای رسوبات زیستگاه در منطقه غربی سواحل استان سیستان و بلوچستان در فصل بهار و پاییز مشاهده گردید که عامل مناسبی جهت استقرار زیستگاه در منطقه می باشد.