چکیده
مطالعه حاضر با هدف مقایسه شاخص‌های ژنتیکی و ضریب هم‌خونی مولدین میگوی سفید غربی (Litopenaeus vannamei) وارداتی نسل صفر 95 (F0:95) و 96 (F0:96)، مولدین پرورشی نسل اول 96 (F1:96) و چهار ذخیره مختلف از مولدین به‌گزین شده از مراکز تکثیر استان بوشهر در سال 99 (Pop 1-4) که مولدسازی آنها در مرکز تولید میگوی عاری از بیماری خاص پژوهشکده میگوی کشور صورت گرفته بود انجام شد. از هر ذخیره در مجموع، 30 قطعه میگوی نر و ماده بطور مساوی نمونه‌گیری و در اتانول 70 درصد نگهداری شدند. پس از استخراج DNA توسط کیت تجاری پیشگامان زیستی پارسه، با استفاده از 10 جفت نشانگرهای ریزماهواره‌ای، شاخص‌های ژنتیکی شامل تنوع ژنتیکی، فراوانی آلل‌ها، ضریب هم‌خونی، فاصله ژنتیکی، شباهت ژنتیکی و تمایز ژنتیکی آنها تعیین شد. نتایج نشان داد که میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده و قابل انتظار در مولدین F0:95، F1:96، F0:96، Pop1:99، Pop2:99، Pop3:99 و Pop4:99 به ترتیب 38/0، 42/0، 30/0، 51/0، 33/0، 36/0، 35/0 و 55/0، 64/0، 59/0، 58/0، 49/0، 42/0، 57/0 بود، با این وجود، میزان این شاخص در مولدین پرورشی Pop1:99 نسبت به مولدین وارداتی و پرورشی F0:95، F1:96 و F0:96 بیشتر شده بود. همچنین بیشترین تعداد آلل‌های مشاهده شده در سه ذخیره F0:95، F1:96 و F0:96 با میزان 4 آلل مربوط به ذخیره F1:96 و برای چهار ذخیره مولد سال 1399 با میزان 4 آلل مربوط به ذخیره‌های Pop1:99 و Pop4:99 بود. نتایج نشان داد که میزان ضریب هم خونی در مولدین وارداتی F0:95 و هم مولدین Pop1:99 نسبت به سایر ذخیره‌ها کمتر است. از سوی دیگر به دلیل افزایش فاصله ژنتیکی مولدین ذخیره Pop4:99 با سایر ذخیره‌ها این مولدین در یک شاخه جداگانه قرار گرفته بودند. تمایز ژنی میان مولدین F0:95 با مولدین F1:96، 079/0 بود این در حالی بود که در چهار ذخیره مولد بیشترین میزان میان مولدین Pop2:99 و Pop3:99 با میزان 317/0 وجود داشت. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که به‌گزینی مناسب و استفاده از ذخیره‌های مختلف در مراکز تکثیر علاوه بر افزایش جمعیت بنیادی موجب خواهند شد که میزان شاخص‌های ژنتیکی بعد از گذشت چندین نسل با کاهش مواجهه نشود. از این رو با توجه به عمر کوتاه و تکثیر سالانه میگوی سفید غربی ضرورت دارد که هر ساله علاوه بر شناسایی جمعیت‌های مختلف، شاخص‌های ژنتیکی آنها که شامل ضریب هم‌خونی و تنوع ژنتیکی می‌باشد نیز تعیین گردد.