چکیده
تدوين معيارهاي گزينش مناطق حساس شیلاتی ساحلي- دريايي و همچنين مناطق حساس ساحلي- دريايي به عنوان مناطق پشتوانه بر اساس سه دسته معيار و انطباق آنها با شرايط كشور صورت پذيرفته است. در اين ارتباط معيارهای ارائه شده از سوي كميسيون جهاني مناطق حفاظت شده وابسته به اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN= International Union for Conservation of Nature) براي انتخاب مناطق حساس ساحلی- دريايي، معيارهاي سازمان بین المللی دریانوردی (IMO= International Maritime Organization) براي انتخاب مناطق حساس ساحلی و همچنين معيارهاي ارائه شده توسط رود سالم و پرايس (Salem and Price)، ملاك عمل قرار گرفته است. در مطالعه حاضر، معیارهای محیط زیستی و شیلاتی پر اهمیت در انتخاب مناطق حساس تعیین و نمره گذاری گردید. طول سواحل استان هرمزگان در سرزمین اصلی از راس نایبند تا خور راس میدانی (با فاصله 12 مایل از خط ساحلی) به تعداد ده پاره ساحل تقسیم بندی گردید. همچنین قابل ذکر است که در مطالعه حاضر، از میان جزایر استان هرمزگان، منحصرا سواحل جزیره قشم در تعداد چهار پاره ساحل مورد مطالعه قرار گرفت. جمع آوری اطلاعات مرتبط با معیارهای اصلی و فرعی به تفکیک پاره ساحل های چهارده گانه از طریق پرسشنامه توسط کارشناسان پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان و اداره کل محیط زیست استان هرمزگان طی سالهای 1398 و 1399 انجام شد. جمع بندی امتیازات، تعیین و طبقه بندی پاره ساحل ها به دو صورت ذیل انجام پذیرفت. در تعیین میزان حساسیت شیلاتی- زیست محیطی پاره ساحل ها، از جمع بندی امتیازات تمامی 30 معیار اصلی و معیارهای فرعی مرتبط با آنها کمک گرفته شد. در بررسی حساسیت شیلاتی پاره ساحل ها، معیارهای اصلی با درجه کم اهمیت تر شیلاتی(پرندگان، لاک پشت ها، تفرج، آموزش و پژوهش) حذف گردیدند. معرفی حساسیت زیست محیطی-شیلاتی و حساسیت شیلاتی پاره ساحل ها در چهار طبقه دارای بيشترین میزان حساسیت (کسب بیش از 80 درصد مجموع امتيازها)، دارای حساسیت بالا (کسب 60 تا 80 درصد مجموع امتيازها)، حساسیت متوسط (کسب 40 تا 60 درصد مجموع امتيازها ) و حساسیت کم (کسب زیر 40 درصد) صورت پذیرفت. با توجه به نتايج به دست آمده از ارزيابي حساسيت زیست محیطی- شیلاتی مناطق ساحلی- دریایی استان هرمزگان، هيچ کدام از نواحی 14 گانه مورد ارزيابي در مناطق ساحلی- دریایی استان داراي حساسيت خيلي زياد نبوده است. نواحي داراي حساسیت بالا شامل 4 ناحیه، بندر شناس تا دهانه غربی خوران، خور خلاصی تا رأس میدانی، سواحل دوستکو تا کندالو و همچنین بندر پل تا باسعیدو می باشد. بقیه مناطق ساحلي- دریایی استان نیز از نظر حساسیت زیست محیطی- شیلاتی در رده نواحي با حساسيت متوسط و کم قرار گرفته است. ارزیابی مناطق ساحلی- دریایی استان هرمزگان بر اساس معيارهای حساسیت شیلاتی نشان داد که هيچ کدام از نواحی 14 گانه مورد ارزيابي در مناطق ساحلی- دریایی داراي حساسيت شیلاتی خيلي زياد نبوده و نمي‌تواند بیشترین ميزان حساسيت شیلاتی با رویکرد حفاظتی را به خود اختصاص دهد. نواحی بین دوستکو تا کندالو و همچنین بین بندر پل تا باسعیدو در جزیره قشم داراي حساسیت بالا بوده و در مجموع 5/14 درصد از مناطق ساحلی- دریایی استان هرمزگان را شامل مي‌شود. تقريباً ساير مناطق ساحلی- دریایی استان که حدود 5/85 درصد را تشکیل می دهد از نظر حساسیت شیلاتی در رده نواحي با حساسيت شیلاتی متوسط و کم قرار گرفته است.