چکیده
مهمترین اهداف مکانیزاسیون در آبزی پروری کاهش سهم هزینه های تولید و ارتقاء سودآوری،کاهش ریسک تولید، رعایت بهداشت و پیشگیری از بیماری ها و رعایت جنبه های زیست محیطی در تولید میباشد که مجموع این عوامل با افزایش میزان سود آوری، کاهش درصد تلفات، بهبود کیفیت پساب مزارع و مدیریت تغذیه ای مناسب نهایتا به بهره وری منجر می شوند که نقش سطوح مختلف بکارگیری مکانیزاسیون در ایجاد امنیت زیستی در مزرعه این مهم را هموارتر میسازد. لذا دستیابی به توان تاثیر مکانیزاسیون در تولید و کارایی آن در مزارع دو منظوره کشاورزی استان نیازمند بررسی سطوح مختلف امنیت زیستی در این مزارع بوده و بر اساس این نتایج حاصله می‌توان تاثیر گذاری مکانیزه کردن مزرعه در سود آوری بیشتر مورد تحلیل و بررسی قرارداد. این تحقیق با هدف بررسی کارآیی مکانیزاسیون بر بهره وری در مزارع دو منظوره کشاورزی پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان استان مرکزی انجام شد. 5 شهرستان با ظرفیت بالای تولید و تعداد استخرهای بیشتر انتخاب شدند. انرژی های مدنظر در این پروژه شامل آب (مترمکعب) و برق (کیلووات در ساعت) میباشند که در هر یک از واحدهای تولیدی مورد مطالعه بر حسب مگاژول محاسبه گردید. به منظور ارزیابی کمی کارایی مکانیزاسیون در مزارع مذکور، اطلاعات نهاده ها و ستاده ها از طریق پرسشنامه ها از مزارع جمع آوری شد. سپس شاخص های بهره وری انرژی شامل انرژی ورودی کل(مگاژول در ساعت)، انرژی خروجی(کیلووات در ساعت)، بازده انرژی(درصد) ، افزوده خالص انرژی (کیلووات در ساعت) ، انرژی ویژه (کیلووات در کیلوگرم) و شدت انرژی (کیلووات در مترمربع) با استفاده از تحلیل آماری اطلاعات بدست آمده در پرسشنامه ها محاسبه گردید. با در نظر گفتن سطح شاخص کارایی بین 99/. تا 1 برای مزارع، مشاهده میشود که 12 استان از 30 استان در سطح کارایی مطلوب قرار دارند. در واقع 40 درصد از مزارع استان در وضعیت مطلوب قرار دارند. همچنین بیشترین احتمال خطر با شاخص عددی 40/0 و کمترین با03/0 در مزارع پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان دومنظوره کشاورزی منتخب استان مرکزی بدست آمد. متوسط احتمال خطر در سطح کل مزارع منتخب شهرستانهای معین مطالعه شده استان مرکزی 009/±18/0محاسبه گردیدکه نشان دهنده قرارگرفتن مزارع منتخب در رده خطر احتمالی بالا میباشد. بهطور کلی در مجموع نتایج نشان داد که سطح کارآمدی در وضعیت نسبتا مطلوب قرار دارد و با اصلاحاتی در فرایند مکانیزاسیون و تجهیزات مرتبط، حصول خروجی قابل قبول که همان دستیابی به حداکثر ظرفیت تولید است محقق می گردد.