چکیده
انتخاب گونه ماهیان سردابی مورد پرورش در قفس های مستقر در سواحل ایرانی دریای خزر از دیرباز مورد توجه سازمان شیلات ایران ، بخش بهره بردار و موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور بوده و از اهداف این پروژه ،بررسی و معرفی گونه های مناسب از ماهیان با تاکید و بررسی بر عملکرد رشد ماهیان سردابی همچون ماهی قزل آلای رنگین کمان و ماهی آزاد دریای خزر و همچنین بررسی عوامل بیماری زا و نحوه مقابله و معرفی راهکارهای بهداشتی و مدیریتی مد نظر بوده است. منطقه مورد مطالعه شامل مناطق کیاشهر و جفرود (آبهای گیلان) بوده و شرکت های همکار شامل شرکت جهاد نصر کردستان (کیاشهر) و شرکت مائده کرمانشاه (جفرود) وشرکت مکین دریای کاسپین (منطقه آزاد انزلی) بوده است. زمان مطالعه از پائیز سال 1397 شروع و تا اسفند سال 1399 بطول انجامید در این بررسی ،سنجش برخی از فاکتورهای مهم فیزیکو شیمیایی آب ، مطالعه بهداشتی (بررسی های انگلی و باکتریایی) ماهی قبل از ذخیره سازی و حین پرورش ،بررسی و تعیین شاخص های رشد و ارزیابی گونه برای معرفی در قفس به انجام رسیده است. ماهی قزل آلای رنگین کمان پرورش یافته در قفس های مرتبط با منطقه کیاشهر ،از میانگین طول و وزن بترتیب 6/1 ± 9/32 سانتی متر 2/18 ± 300 گرم به میانگین طول و وزن نهایی 6/2 ± 3/45 سانتی متر و 226 ± 1104 گرم در سال 97-1396 نائل گشته اند. پارامتر های فوق در سال 98-1397 شامل میانگین میانگین طول و وزن اولیه بترتیب 98/1 ± 9/22 سانتی متر و 8/19 ± 3/98 گرم و میانگین طول و وزن نهایی 62/2 ± 1/46 سانتی متر و 5/203 ± 8/1149 گرم بوده است . نتایج حاکی از قابلیت پرورش و رشد ماهیان قزل آلا از وزن اولیه حدود 100 گرم حکایت دارد و در اوزان بالاتر شاید بتوان طول دوره ی پرورش را کوتاهتر نمود. رشد ماهی قزل آلای رنگین کمان در قفس های مرتبط با شرکت مکین دریا که در فاصله اندکی از ساحل (200متری) و در عمق حدود 5/3 متری انجام گرفته ماهیان از متوسط وزن اولیه 300 گرم به وزن بازاری 620 گرم با دوره ی پرورش 54 روزه نائل گشته اند. چه بسا اگر این ماهیان در سن +1 به محیط قفس معرفی میشدند و دوره ی رشد و پرورش بیشتری( تا رسیدن به سن بلوغ) میداشتند نتایج رشد و وزن نهایی بمراتب بهتر از وضعیت فوق میشد. ماهی آزاد دریای خزر پرورش یافته در قفس های منطقه کیاشهر و جفرود از متوسط وطن 7/116 گرم در دی ماه به 1/274 گرم در فروردین ماه و 4/522 گرم در اواخر اردیبهشت ماه رسیدند و نتایج حاکی از معرفی دیرهنگام این ماهی به قفس و کاهش طول دوره ی پرورش با توجه به دمای مطلوب 17-14 درجه سانتی گراد و عدم انتظار مطلوب از رشد این ماهی بوده است . قطعاً معرفی ماهی آزاد با سن +1 با اندازه ی مطلوب میتواند نتایج بمراتب بهتری را رقم بزند. ماهی آزاد معرفی شده به قفس ها مستقر در منطقه آزاد انزلی ، از میانگین وزن اولیه 220 گرم در دی ماه به میانگین وزن حدود 500 گرم در اواخر اسفند ماه رسیده که دارای رشد مطلوبی در طی دوماه پرورش بوده اند. نرخ رشد لحظه ای درصد افزایش وزن بدن ماهی قزل آلا در قفس های مرتبط با مناطق کیاشهر و جفرود بترتیب 5/1 و 1069 درصد بوده و همین شاخص ها در قزل آلای مرتبط با شرکت مکین دریا 35/1 و 7/106 درصد محاسبه گردید. نرخ رشد لحظه ای و درصد افزایش وزن بدن ماهی آزاد در قفس های مستقر در منطقه کیاشهر و جفرود بترتیب 02/1 و 1/427 درصد و در قفس های مستقر در منطقه آزاد انزلی ( شرکت کین دریا) 28/1 و 1/138 درصد محاسبه گردید.