اهداف كمي و کیفی طرح
- معرفی ارزش غذایی ماهی ساردین
- استفاده بهینه از ماهیان کم ارزش و کم مصرف کنونی
- تنوع بخشی به محصولات دریایی و بالا بردن مصرف پروتئین دریایی
- تغییر و اصلاح فرهنگ عادات مصرف غذایی در کشور با جایگزینی فرآورده های دریایی به جای تنقلات مضر
- تولید محصولات با ارزش افزوده (value-added products) مانند محصولات دودی،خشک و نمک سود شده از ساردین و متو ماهیان
- ترویج مصرف محصولات با توزیع در اماکن هدف مانند مدارس و هایپر مارکت ها
- ترویج مصرف محصولات با تبلیغ و اطلاع رسانی از طریق رسانه های باستانی و ملی
- دریافت بازخورد جامعه مصرف از کیفیت محصولات ایجاد و توزیع شده
برنامه مدیریت اجرایی طرح
با توجه به تعدد صیدگاههای صید ساردین و متو ماهیان و وجود ذخایر انبوه این آبزیان (65 هزار تن) در استان هرمزگان لازم است تمهیدات مدیریتی در راستای اجرای طرح صورت گیرد.در این بین نهادها و سازمانهایی چون شیلات،دامپزشکی،اتحادیه تولید کنندگان و صادر کنندگان،کارخانجات تولید مواد غذایی،صدا وسیما و بویژه پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان نقش بسیار مهمی را ایفا خواهند نمود. از اینرو همکاری این بخش ها جهت بالا بردن سطح آگاهی جامعه در درجه اهمیت بالایی قرار دارد.
در این طرح ترویجی ، اداره کل شیلات استان از طریق سیاستهای حمایتی، اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان و همچنین کارخانجات تولید محصولات فرآوری آبزیان با کمک در تولید محصولات و بسته بندی در بسته های بازار پسند با برچسب محتوی نام تولید کننده (پژوهشکده اکولوژی) ، رسانه های استانی و ملی با آگاهی بخشی عمومی در راستای افزایش سرانه مصرف محصولات فراوری شده از آبزیان ، اداره کل آموزش و پرورش و بخش خصوصی با همکاری در توزیع محصولات و پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان از طریق تحقیق و پژوهش و ارائه پیشنهادات در راستای تولید محصول با کیفیت و به تبع آن بالابردن سرانه مصرف آبزیان تلاش خواهند نمود.
روش اجرایی طرح
این طرح در جزیره قشم واقع در سوزا با انجام هماهنگی های لازم مدیریتی و در چارچوب برنامه های اجرایی تحت نظارت کمیته عملیاتی –اجرایی انجام خواهد گرفت.
عملیات اجرایی مد نظر به شرح زیر میباشد:
- نظارت بر کیفیت ماهی ساردین و متو مورد استفاده در کارخانه جهت تولید محصول
- نظارت بر عملیات آماده سازی اولیه (سرزدن،تخلیه امعاء و احشاء و شستشو کردن ماهی)
- تولید محصول ماهی نمک سود شده (با رعایت استانداردهای شور نمودن ماهی)
- تولید ماهی خشک شده در معرض جریان هوای گرم
- تولید ماهی دودی شده
- انجام ازمایشات کنترل کیفی محصول(شیمیایی،میکروبی)
- بسته بندی محصول در بسته های 100 گرمی با برچسب نام تولید کننده وپژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان
- برگزاری جلسات مشترک با مسئولان محل های توزیع (به عنوان مثال مدارس و هایپر مارکت ها) جهت انجام هماهنگی های لازم
- توزیع محصولات تولیدی در مدارس به عنوان تغذیه سالم و بهداشتی
- توزیع در هایپرمارکتهای سطح شهر بندرعباس ، بندرلنگه و قشم
- معرفی و اطلاع رسانی در خصوص ارزش غذایی سطح زیان ریز(ساردین و متو ماهیان) و محصولات ایجاد شده در رسانه های استانی
- تهیه و توزیع بروشور و پوسترهای ترویجی معرفی ارزش غذایی محصولات با ارزش افزوده دریایی و توزیع در شهر بندرعباس ، بندر لنگه و قشم
- دریافت بازخوردهای مردمی در خصوص محصولات ایجاد شده و اهداف طرح از طریق فرم های نظر خواهی
جمع بندی و تدوین روش کار پیشنهادی در مراحل مختلف فرآیند
| ردیف | ماهیت | گام های اجرایی | زمان اجرا |
| فاز اول | قبل از تولید | تشکیل کار گروهها و جلسات مشترک | 01/10/1396بمدت دو ماه |
| فاز دوم | تولید محصول در کارخانه ، ازمایشات کنترل کیفی وبسته بندی محصول و توزیع در اماکن هدف | نظارت بر کیفیت ساردین و متو | 01/12/1396 به مدت شش ماه |
| تولید محصول و انجام آزمایشات کنترل کیفی |
| تبلیغ و توزیع محصولات |
| فاز سوم | جمع بندی بازخورد ها و ارائه گزارش | جمع بندی و تدوین روش کار، تجزیه و تحلیل اطلاعات | ۱/5/۹۷ ۴ماه |
زمان اجرای طرح:
با توجه به زمان صید ساردین ماهیان در استان زمان پیشنهادی اجرای پروژه از تاریخ 1/9/1396 می باشد و دوره اجرای آن یک ساله در نظر گرفته شده است.
ساختار اجرایی عملیاتی طرح:
در راستای اجرای بهینه طرح در استان هرمزگان، ستادی با ترکیب نمایندگان ارگانهای مرتبط ذیل تشکیل خواهد گردید:
1- پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان
2- سازمان جهاد کشاورزی استان هرمزگان
3- اداره کل شیلات استان هرمزگان (بخش بهبود کیفیت شیلات استان هرمزگان)
4-اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان
5- اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان استان هرمزگان
6-کارخانه تولیدات مواد غذایی خلیج فارس (سردخانه بازرگان)
زمان اجرای طرح:
با توجه به زمان صید ساردین ماهیان در استان زمان پیشنهادی اجرای پروژه از تاریخ 1/9/1396 می باشد و دوره اجرای آن یک ساله در نظر گرفته شده است.
کار گروه عملیاتی اجرائی:
در کنار کمیته های ستادی و استانی طراحی شده، یک تیم عملیاتی اجرایی شکل گرفته که اعضای آن به شرح زیر می باشد:
1- مدیران عملیاتی طرح
2- کارشناسان پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان
3- کارشناس خبره شیلاتی
4- ۲نفر کارشناس مروج
| ردیف | همکاران اصلی | نحوه همکاری |
| 1 | علی سالارپوری | همکاری در هماهنگی بین دستگاه های دولتی و خصوصی |
| 2 | محسن گذری | همکاری در بخش ارتباط با کارخانه های فراوری |
| 3 | حمید امانی زاده | همکاری در هماهنگی بین دستگاه های دولتی و خصوصی |
| 4 | رضا دهقانی | گردآوری و تدوین آئین نامه ها |
| 5 | جواد دهقانی | همکاری در بخش ترویجی طرح |
| 6 | مجید نوروزی | همکاری در بخش ترویجی طرح |
| 7 | سیده لیلی محبی نوذر | گردآوری و تدوین آئین نامه ها |
| 8 | ملیکا ناظمی | همکاری در توزیع بسته های ترویجی |
ساختار اجرایی عملیاتی طرح:
در راستای اجرای بهینه طرح در استان هرمزگان، ستادی با ترکیب نمایندگان ارگانهای مرتبط ذیل تشکیل خواهد گردید:
1- پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان
2- سازمان جهاد کشاورزی استان هرمزگان
3- اداره کل شیلات استان هرمزگان (بخش بهبود کیفیت شیلات استان هرمزگان)
4-اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان
5- اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان استان هرمزگان
6-کارخانه تولیدات مواد غذایی خلیج فارس (سردخانه بازرگان)
راهبرد ترویجی طرح:
راهبرد اصلی این طرح تنوع بخشی به محصولات فرآوری شده از سطح زیان ریز (ساردین و متو ماهیان) در راستای بالا بردن سرانه مصرف آبزیان در جامعه و تولید غذای سالم میباشد.
گروههای هدف یا مخاطبان طرح:
بر مبناي اهداف بيان شده، گروه هدف شامل موارد زير ميباشد:
- اعضاء اتحاديه ها، تعاوني ها و صنوف مرتبط با توليد و فراوري محصول
- مدارس، هایپرمارکتهای سطح شهر بندرعباس و بندرلنگه
- بخش های دولتی فعال در حوزه توليد فرآوری محصولات شیلاتی
- محققان فعال در حوزه توليد محصولات فرآوری شده شیلاتی
- صیادان و تعاونی صید ساردین ماهیان
به منظور دستیابی به اهداف تعریف شده هماهنگی بین ترویج، آموزش، اجرا و تحقیقات کاملاً ضروری است، که بخشهای فوق با تلفیق امکانات و توانمندیها و همافزایی در کنار یکدیگر با توجه به نقش و وظیفه پیش بینی شده فعالیت نمایند . در مجموع اهم اقدامات در این برنامه ارائه خدمات ترویجی ویژه بهره برداران در راستای اهداف طرح به شرح زیر صورت می باشد:
- ایجاد بسته های الگویی تولیدی – ترویجی از ساردین و موتو ماهیان
- ایجاد کانون های ترویجی
- انتقال یافته های تحقیقاتی
- تهیه وتولید رسانه های ترویجی و برنامه های رادیویی و تلویزیونی
راهبرد ترویجی طرح:
راهبرد اصلی این طرح تنوع بخشی به محصولات فرآوری شده از سطح زیان ریز (ساردین و متو ماهیان) در راستای بالا بردن سرانه مصرف آبزیان در جامعه و تولید غذای سالم میباشد.
گروههای هدف یا مخاطبان طرح:
بر مبناي اهداف بيان شده، گروه هدف شامل موارد زير ميباشد:
- اعضاء اتحاديه ها، تعاوني ها و صنوف مرتبط با توليد و فراوري محصول
- مدارس، هایپرمارکتهای سطح شهر بندرعباس و بندرلنگه
- بخش های دولتی فعال در حوزه توليد فرآوری محصولات شیلاتی
- محققان فعال در حوزه توليد محصولات فرآوری شده شیلاتی
- صیادان و تعاونی صید ساردین ماهیان
به منظور دستیابی به اهداف تعریف شده هماهنگی بین ترویج، آموزش، اجرا و تحقیقات کاملاً ضروری است، که بخشهای فوق با تلفیق امکانات و توانمندیها و همافزایی در کنار یکدیگر با توجه به نقش و وظیفه پیش بینی شده فعالیت نمایند . در مجموع اهم اقدامات در این برنامه ارائه خدمات ترویجی ویژه بهره برداران در راستای اهداف طرح به شرح زیر صورت می باشد:
- ایجاد بسته های الگویی تولیدی – ترویجی از ساردین و موتو ماهیان
- ایجاد کانون های ترویجی
- انتقال یافته های تحقیقاتی
- تهیه وتولید رسانه های ترویجی و برنامه های رادیویی و تلویزیونی
جلسات ترويجي
این جلسات با بکارگیری امکانات آموزشی مناسب جهت مدیران صنایع شیلاتی استان، صاحبان کارخانجات فرآوری استان ، کارشناسانان خبره فرآوری ، مدیران تعاونی های صیادی و صیادان ساردین در رابطه با فرآورده های تولید شده از سطح زیان ریز،مسئولان محلهای توزیع و همچنین جامعه مصرف برگزار خواهد شد. پیش بینی اولیه برای برگزاری این جلسات ترویجی حدود 4 جلسه (یک جلسه قبل از تولید محصول، یک جلسه در زمان تولید محصول و دو جلسه پس از تولید محصول و توزیع محصول ) میباشد. حضور صاحبان صنایع شیلاتی، مروجین و کارشناسان خبره فرآوری ،کانون های توزیع در جلسات ضروری می باشد.
عناوين و محتواي دوره هاي آموزشي، ترويجي و مهارتي
عناوين و محتواي دوره هاي آموزشي، ترويجي و مهارتي تولید محصولات فرآوری شده ساردین ماهیان در جدول 1 ارائه شده است.
جلسات ترويجي
این جلسات با بکارگیری امکانات آموزشی مناسب جهت مدیران صنایع شیلاتی استان، صاحبان کارخانجات فرآوری استان ، کارشناسانان خبره فرآوری ، مدیران تعاونی های صیادی و صیادان ساردین در رابطه با فرآورده های تولید شده از سطح زیان ریز،مسئولان محلهای توزیع و همچنین جامعه مصرف برگزار خواهد شد. پیش بینی اولیه برای برگزاری این جلسات ترویجی حدود 4 جلسه (یک جلسه قبل از تولید محصول، یک جلسه در زمان تولید محصول و دو جلسه پس از تولید محصول و توزیع محصول ) میباشد. حضور صاحبان صنایع شیلاتی، مروجین و کارشناسان خبره فرآوری ،کانون های توزیع در جلسات ضروری می باشد.
عناوين و محتواي دوره هاي آموزشي، ترويجي و مهارتي
عناوين و محتواي دوره هاي آموزشي، ترويجي و مهارتي تولید محصولات فرآوری شده ساردین ماهیان در جدول 1 ارائه شده است.
جدول 1. عناوين دوره هاي آموزشي، ترويجي و مهارتي ارتقاء مصرف ساردین ماهیان از طریق تولید محصولات بازار پسند
| عنوان دوره: ایجاد محصول ارزش افزوده از ساردین ماهیان (دودی کردن ماهی) و معرفی ارزش غذایی آن |
| مخاطبین دوره:بهره برداران و علاقمندان به رشته های صید و فراوری و جامعه مصرف کنندگان |
| هدف رفتاری: بالا بردن زمان ماندگاری ماهی و آشنایی با محصولات فرآوری شده |
| ساعت آموزش:1ساعت نظری 2 ساعت عملی |
| سرفصل: - آشنایی با روش دودی کردن ماهی - ارزش غذایی ماهی دودی شده |
| شیوه اجرایی: حضوری |
| روش ارایه محتوا:کارگاه آموزشی |
| امکانات و تجهیزات آموزشی مورد نیاز: ماهی-دستگاه دودی کردن ماهی |
| عنوان دوره: ایجاد محصول افزوده از ساردین ماهیان (خشک کردن ماهی) و معرفی ارزش غذایی آن |
| مخاطبین دوره:بهره برداران و علاقمندان به رشته های صید و فراوری و جامعه مصرف کنندگان |
| هدف رفتاری: بالا بردن زمان ماندگاری ماهی و آشنایی با محصولات فرآوری شده |
| ساعت آموزش:1ساعت نظری 2 ساعت عملی |
| سرفصل: - آشنایی با روش خشک کردن ماهی - ارزش غذایی ماهی خشک شده |
| شیوه اجرایی: حضوری |
| روش ارایه محتوا:کارگاه آموزشی |
| امکانات و تجهیزات آموزشی مورد نیاز: ماهی-دستگاه اون |
| عنوان دوره: ایجاد محصول افزوده از ساردین ماهیان (نمک سود کردن ماهی) و معرفی ارزش غذایی آن |
| مخاطبین دوره:بهره برداران و علاقمندان به رشته های فراوری و جامعه مصرف کنندگان |
| هدف رفتاری: - بالا بردن مدت زمان نگهداری ماهی |
| ساعت آموزش:1ساعت نظری 2 ساعت عملی |
| سرفصل - آشنایی با روش نمک سود کردن ابزیان - ارزش غذایی ماهی نمک سود شده |
| شیوه اجرایی:حضوری |
| روش ارایه محتوا:کارگاه آموزشی |
| امکاانات و تجهیزات آموزشی مورد نیاز:اون- ماهی-ترازو |